Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “2021 Yılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri Araştırması” sonuçlarını kamuoyu ile paylaştı.
Araştırma sonuçlarına göre, gayrisafi yurt içi AR-GE harcaması 2021’de bir önceki yıla göre 26 milyar 965 milyon lira artarak 81 milyar 922 milyon liraya çıktı.
Gayrisafi yurt içi AR-GE harcamasının GSYH içindeki oranı 2020’de yüzde 1,09 iken, 2021’de 7 trilyon 248 milyar 789 milyon liralık GSYH içindeki oranı yüzde 1,13’e yükseldi.
AR-GE harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler yüzde 70,7 ile en büyük paya sahip oldu. Bunu yüzde 23,7 ile yükseköğretim takip etti. Kar amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapılan AR-GE harcamalarının da dahil olduğu genel devlet AR-GE harcamalarının toplam AR-GE harcamaları içindeki payı ise yüzde 5,6 oldu. AR-GE harcamaları içerisinde personel harcamaları yüzde 49,5 ile en büyük harcama kalemini oluşturdu.
AR-GE harcamalarının 2021’de yüzde 62,4’ü mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edilirken genel devlet AR-GE harcamalarının yüzde 25,1’ini, yükseköğretim yüzde 10,6’sını, yurt dışı kaynaklar yüzde 1,9’unu ve diğer yurt içi kaynaklar yaklaşık olarak yüzde 0,04’ünü finanse etti.
TZE cinsinden AR-GE personeli sayısı 222 bine yaklaştı
Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden 2021’de toplam 221 bin 811 kişi AR-GE personeli olarak çalıştı. Sektörler itibarıyla dağılımına bakıldığında ise TZE cinsinden toplam AR-GE personelinin 2021’de yüzde 67,4’ü mali ve mali olmayan şirketlerde, yüzde 28,2’si yükseköğretimde ve yüzde 4,4’ü kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlet sektöründe yer aldı.
TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2021’de 71 bin 301 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının yüzde 32,1’ini oluşturdu. Sektörler itibarı ile TZE cinsinden kadın AR-GE personel oranı yükseköğretimde yüzde 45,7, kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlette yüzde 30,4, mali ve mali olmayan şirketlerde ise yüzde 26,6 oldu.
AR-GE personelinin yüzde 32,2’i doktora ve eşdeğeri eğitim düzeyine sahip
AR-GE personeli öğrenim durumuna göre incelendiğinde, AR-GE personelinin yüzde 34,9’unun lisans eğitim düzeyine sahip olduğu görüldü. Bunu yüzde 31,2 ile doktora veya eşdeğeri, yüzde 24,3 ile yüksek lisans, yüzde 4,8 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 4,8 ile lise ve altı kategorileri takip etti.
TZE cinsinden AR-GE personelinin eğitim durumuna göre dağılımı ise sırasıyla, yüzde 48 ile lisans, yüzde 20,7 ile yüksek lisans, yüzde 18,3 ile doktora veya eşdeğeri, yüzde 6,7 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 6,3 ile lise ve altı eğitim düzeyi şeklinde oldu.
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzeye göre 2021’de Ar-Ge harcamalarının en yüksek olduğu bölge toplam AR-GE harcamasının yüzde 31,9’unu gerçekleştiren TR51 (Ankara) iken, bunu yüzde 28,5 ile TR10 (İstanbul) ve yüzde 9,8 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi takip etti.
Toplam AR-GE personel sayısının yüzde 29,5’i TR10 (İstanbul), yüzde 19,3’ü TR51 (Ankara) ve yüzde 8’i TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesinde istihdam edildi.
Mali ve mali olmayan şirketler tarafından 2021 yılında gerçekleştirilen 57 milyar 884 milyon lira Ar-Ge harcamasının yüzde 52,9’u AR-GE merkezlerinde gerçekleştirildi. AR-GE merkezlerinde yapılan AR-GE harcamasının yüzde 85,2’si, 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip olan girişimler tarafından yapıldı.
İmalat sanayinde AR-GE faaliyeti yürüten girişimler teknoloji düzeylerine göre sınıflandırıldığında, 2021’de imalat sanayinde gerçekleştirilen 32 milyar 773 milyon lira AR-GE harcamasının yüzde 47,5’inin yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan girişimler tarafından gerçekleştirildiği görüldü. Bu oran 2015’te yüzde 35,3’tü.
İmalat sanayindeki toplam AR-GE harcamasının yüzde 39,6’sı orta yüksek teknoloji faaliyetindeki girişimler, yüzde 8,3’ü orta düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler ve yüzde 4,6’sı düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler tarafından yapıldı.
İmalat sanayinde AR-GE faaliyeti yürüten girişimlerdeki araştırmacı sayıları incelendiğinde 2021’de en fazla araştırmacının 24 bin 630 kişi ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler tarafından istihdam edildiği görüldü. Bunu 16 bin 720 araştırmacı istihdamı ile yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler takip etti.
TZE cinsinden araştırmacı sayıları dikkate alındığında da en fazla değerin 22 bin 299 ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimlerde olduğu saptandı.
