Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 2. Bor Çalıştayı’nda Türkiye’nin enerjide ve diğer alanlarda teknolojiyi tüketen değil, üreten ülke sınıfına geçtiğini söyledi.
Akıllı ve sorumlu üretim anlayışının önemine işaret eden Dönmez, “Yerli ve milli teknolojiyi üretmek, geliştirmek ve ihraç etmek zorundayız. Türkiye yüzyılı, madenciliğin yüzyılı olacak. Türkiye yüzyılı borun ve bor teknolojilerinin yüzyılı olacak. Uç ürün üretimi ve ticaretine öncelik verdiğimiz bir dönem olacak.” diye konuştu.
Türkiye, bor pazarında lider konumda
Dönmez, dünya bor pazarında yüzde 62’yi aşan pazar payı ile Türkiye’nin lider pozisyonunu daha da güçlendirdiğini anlattı.
Eti Maden’in, geçen yıl bor üretim ve satışında büyük başarı gösterdiğini, bor cevherlerini katma değeri yüksek ürünlere dönüştürdüğünü ve 2 milyon 630 ton rafine bor satışıyla rekor kırdığını anımsatan Dönmez, şunları kaydetti:
“Bu rekor da ülkemize 1 milyar 30 milyon dolar kazandırmıştı. Bu yıl kendi rekorunu kıran Eti Maden yüzde 95 kapasiteyle çalışarak tam 2 milyon 650 bin ton rafine bor satışı yaptı ve ülkemize 1 milyar 300 milyon dolar kazanç sağladı. İnşallah Eti Maden Cumhuriyetimizin yüzüncü yılında da yeni bir rekorla bu rakamları da aşacaktır. Eti Maden bu anlamda öncü ve örnek bir kuruluşumuz. Borda uç ürün odaklı yeni stratejimizle bor karbür, ferrobor ve lityum tesislerimizi hayata geçirdik. İnşallah 2023’ün ilk ayında 1000 ton kapasiteli bor karbür tesisimizi devreye alıyoruz. 3 yıl önce temelini atmıştık. Milli savunma alanında ve yurt dışı piyasalarda oldukça önemli olan, aşınmaya dayanıklı makine parçalarının üretiminde ve nükleer santrallerde kullanılan bor karbürün artık yeni adresi Türkiye olacak.”
Sıvı bor atıklardan lityum üretimi
Dönmez, elektrikli araçlarla birlikte kullanım alanı yaygınlaşan e-mobilite için dünyada ilk defa uygulanan bir yöntemle sıvı bor atıklarından lityum ürettiklerini aktardı.
İlk üretim fazına pilot tesisle yıllık 10 ton ile başladıklarını vurgulayan Dönmez, “İnşallah 2023 Ocak ayında yıllık 600 ton üretim yapacak Kırka’daki lityum karbonat tesisimizin ihalesini gerçekleştireceğiz. En kısa zamanda da tesisimizin temelini atacağız. İlerleyen zamanlarda Bandırma’da yıllık 100 ton üretecek ikinci lityum karbonat tesisimizin temelini atacağız. Böylece her iki tesisimizde yıllık 700 tonluk lityum üreterek Türkiye’nin lityum ihtiyacının yüzde 50’sini yurt içinde Eti Maden’in tesislerinde üreteceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.
Dönmez, 694 milyon ton değerinde nadir toprak elementinin keşfedildiği Eskişehir Beylikova”nın Çin’den sonra dünyanın en büyük ikinci rezerv alanına sahip olduğunu belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“Burada ilk etapta yıllık 1200 ton cevher işleyecek bir pilot üretim tesisi kuracağız. Tesisimizi inşallah 2023 Şubat’ta devreye alacağız. Buradaki Ar-Ge çalışmalarını tamamlandıktan sonra da endüstriyel üretim tesisinin inşaatına hızla başlayacağız. Endüstriyel tesis tam kapasiteye ulaştığında yıllık 570 bin ton cevher işleyeceğiz. Ayrıca, Kütahya Emet’te 5 bin ton üretim kapasiteli yeni bor karbür tesisinin projesine başlıyoruz.”
“Gaz merkezi konusunda ilk adımlarımızı 2023’te atacağız”
Dönmez, Cumhuriyet’in 100. yılında bir çok projenin devreye alınacağını belirterek, sözlerini şöyle tamamladı:
“İnşallah 2023 yılı hem enerji de hem de madencilik önemli başarılara imza attığımız bir yıl olacak. Cumhuriyetimizin yüzüncü yılında Karadeniz gazı, Akkuyu Nükleer Enerji Santrali, Tuz Gölü Doğal Gaz Depolama Tesisi, Ferrobor ve Bor Karbür Tesisimiz başta olmak üzere Cumhuriyet tarihimizin en büyük projelerini devreye alacağız. Karadeniz’de yeni keşif ve değerlemeyle 710 milyar metreküpe ulaşan yerli gazımızın miktarını artırmak için yeni sondajlar yapacağız. Akkuyu’nun ilk reaktörünü inşallah devreye alarak enerji sepetimizi çeşitlendireceğiz. Tuz Gölü Doğal Gaz Depolama Tesisimizin genişletme fazıyla arz güvenliğimizin esnekliğini artıracağız. Bor Karbür ve Ferrobor tesisimizin açılışlarıyla da bu alandaki ağırlığımızı daha da artıracağız. Uzun bir süredir konuşulan gaz merkezi konusunda da ilk adımlarımızı inşallah 2023’te atacağız. Bu konudaki yol haritamızı kamuoyuyla paylaşacağız. Üretimden ticarete kadar her değer zincirinde Türkiye’yi gerçek bir doğal gaz merkezi haline getireceğiz.”
Çalıştay kapsamında, Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) Başkanı Abdülkerim Yörükoğlu’na çalışmalarından dolayı ödül verildi.
