AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis ve AB Komisyonu Üyesi Thierry Breton, Brüksel’de düzenledikleri basın toplantısında, yeni Kritik Ham Madde Yasası teklifini duyurdu.
Avrupa için yeşil ve dijital dönüşümün büyük önem taşıdığını vurgulayan Dombrovskis, “Geleceğin yeşil sanayisinde lider olmak istiyoruz. Bunun gerçekleşmesi için kritik ham maddelere ihtiyacımız var.” dedi.
Dombrovskis, Avrupa’nın kritik ham maddelere ihtiyacının çok açık olduğunu vurgulayarak, kritik ham maddelere olan küresel talebin gelecek 10 yılda birkaç kat artacağını bildirdi.
AB’nin hedeflediği rüzgar türbini üretim seviyesi için nadir toprak elementlere olan talebin 2030’a kadar 6 kat artacağını, elektrikli otomobillerin bataryaları için gereken lityuma talebin de 12 kat yükseleceğini aktaran Dombrovskis, “Zengin kaynakları olan bir kıta değiliz. İhtiyacımız olan kritik ham maddelerin yalnızca bir kısmı yerel olarak tedarik edilebilecek.” diye konuştu.
Dombrovskis, kritik ham maddelerin çoğunda az sayıda ülkeye, bazılarında ise tek bir ülkeye bağlı olduklarını belirterek, “Bu, geleceğin sanayisini inşa etmenin istikrarlı veya güvenilir bir yolu değil.” dedi.
“Kritik ham madde tedarikini acilen çeşitlendirmemiz gerekir”
Kritik ham madde tedarikini acilen çeşitlendirmeleri gerektiğini vurgulayan Dombrovskis, “Hedefimiz, 2030 yılına kadar kapasitemizin madencilik ve çıkarma için iç talebin en az yüzde 10’una, işleme ve arıtma için en az yüzde 40’ına ve geri dönüşüm için de en az yüzde 15’ine ulaşmasıdır.” değerlendirmesine bulundu.
Dombrovskis, yüzde 10 yerli kapasitenin, “halen yüzde 90 oranında AB dışından kaynak alınması” anlamı taşıdığına işaret ederek, “İhtiyacımızı karşılamak için gereken kaynaklara sahip değiliz.” dedi.
AB’nin ham madde tedariki için açık biçimde güven ve karşılıklı fayda sağlayacak ilişkiler kurması gerektiğini vurgulayan Dombrovskis, kaynak açısından zengin pek çok ülkenin bu kritik maddeleri geliştirecek ortaklar aradığını, AB’nin bu ülkelere yöneleceğini söyledi.
Dombrovskis, aynı zamanda küresel tedarik zincirini güçlendirmek için Kritik Ham Madde Kulübü kurmayı teklif ettiklerini, burada zengin kaynağı olan ülkeler ile büyük tüketimi olan ülkeleri buluşturacaklarını bildirdi.
Kritik Ham Madde Yasası
Yasayla ham maddeler “kritik” ve “stratejik” olmak üzere 2 farklı şekilde listelendi.
Stratejik ham maddeler listesinde Avrupa’nın yeşil ve dijital hedefleri, savunma ve uzay sektörleri için önemli olan teknolojilerde yer alan madenleri bulunurken, bor, kobalt, bakır, galyum, lityum, magnezyum, titanyum ve nikelin de aralarında olduğu 16 ürün bu listeye girdi.
Stratejik ham maddeler listesindeki ürünlerin gelecekte olası rekabet risklerine maruz kalabileceğine dikkati çekildi.
Ayrıca, bor, bakır, bizmut, taş kömürü, bakır ve nikelin de aralarında olduğu 34 ürün ise kritik ham maddeler listesinde yer aldı.
Yasa, stratejik ham madde tedarik zincirinde yerel kapasitenin geliştirilmesi ve 2030 yılına kadar AB tedarikini çeşitlendirmek için net kriterler belirledi. Böylece AB, kritik ham maddelerde yıllık tüketimin en az yüzde 10’unu çıkaracak, en az yüzde 40’ını işleyecek ve en az yüzde 15’ini geri dönüştürecek.
Ayrıca, AB, herhangi bir stratejik ham maddede tüketimin yüzde 65’inden fazlasını tek bir üçüncü ülkeden sağlamayacak.
Bu çerçevede AB, çok yüksek bağımlılığı olan dış ülkelerden tedariki başka ülkelerle çeşitlendirmeye çalışacak.
