Nükleer Düzenleme Kurumunun (NDK) Nükleer Tesislere İlişkin Yetkilendirmeler Yönetmeliği, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna göre, nükleer tesislere ilişkin, sahanın hazırlanması, ekipmanın imal edilmesi, tesisin inşa edilmesi, işletmeye alınması, işletilmesi, tesiste yeniden işletmeye geçilmesi, güvenlik ve emniyeti ilgilendiren değişiklik yapılması, tesisin işletmeden çıkarılması faaliyetleri NDK’nin yetkilendirmesine tabi olacak.
Bu faaliyetlerin yetkilendirilmesi, yönetmeliğin ilgili bölümlerinde tesisin türüne ve niteliklerine göre dereceli yaklaşımla belirlenen yetkiler kapsamında ele alınacak.
Yönetmelik kapsamında kuruluş, nükleer tesis kurmak, işletmek veya işletmeden çıkarmak için NDK’ye niyet bildiriminde bulunan, onay almak veya yetkilendirilmek üzere başvuran ya da yetkilendirilen ve düzenleyici kontrol kapsamında bulunan Türkiye Cumhuriyeti mevzuatına göre kurulmuş tüzel kişi olarak tanımlandı.
NDK yetkilendirme yapmadan, kuruluş ilgili faaliyetlerine başlayamayacak.
Kuruluşa nükleer tesisler için verilen, saha hazırlama, inşaat ve işletmeye alma izinleri işletme lisansı verilene kadar, işletme lisansı işletmeden çıkarma izni verilene kadar, işletmeden çıkarma izni, tesis veya saha için düzenleyici kontrolden çıkarma kararı verilene kadar geçerli olacak.
Nükleer tesislerin kurulacağı saha NDK tarafından verilecek saha onayına tabi olacak.
Kuruluş, düzenleyici kontrolden çıkarılana kadar tüm faaliyetlerini ilgili mevzuat uyarınca oluşturduğu yönetim sistemi kapsamında yürütecek. İşletme lisansı öncesinde nükleer tesisi oluşturan yapı, sistem ve bileşenlerin kurulmuş olduğu haliyle ayrıntılı tasarım bilgilerine ve uygulama projelerine herhangi bir kısıtlama olmaksızın kullanabileceği şekilde sahip olacak.
Bir nükleer tesisin sahasında yeni bir ünitenin veya ayrı bir nükleer tesisin, radyasyon tesisinin veya radyoaktif atık tesisinin kurulması, işletilmesi veya işletmeden çıkarılması için birden fazla tüzel kişiye yetki verilmeyecek.
İnşaat ve işletme lisansları üniteye münhasır olacak
Nükleer santrallerde inşaat ve işletmeye alma izinleri ile işletme lisansları üniteye münhasır olacak.
Kuruluş, yönetmelik kapsamında yetki aldığı faaliyetleri, faaliyetlerden doğan tüm sorumluluklar kendine ait olmak üzere, tedarikçiler eliyle de yürütebilecek. Bu kapsamda yürütülecek faaliyetler için kuruluşun tedarikçi ile sözleşme imzalaması esas olacak. Ayrıca, kuruluşta doğrudan veya dolaylı olarak ortaklığı bulunan gerçek veya tüzel kişiler de kuruluş adına bir faaliyeti yürütmeleri durumunda yönetmelik hükümleri kapsamında kuruluşun tedarikçileri olacak.
Kuruluşu, tüm tedarikçilerin ve bunların alt tedarikçilerinin sahip olmaları gereken vasıfları, tedarik edeceği mal ve hizmetlerin güvenlik ve emniyete ilişkin gerekleri karşılamasını sağlayacak şekilde dereceli yaklaşımla belirleyecek ve gereklerin karşılandığını kontrol edecek.
Düzenleyici kontrole tabi faaliyetlere ilişkin ise kuruluş, ölçüm, analiz, test, muayene, kalibrasyon ve benzeri hizmetleri, alanında akredite edilmiş olması ve varsa NDK tarafından belirlenen ek şartlara uyması kaydıyla kendi birimlerinden veya diğer kuruluşlardan temin edecek veya temin edilmesini sağlayacak.
Kuruluş, bir faaliyetin yetkilendirilmesi veya yürütülmesi sırasında NDK tarafından gerekli görülerek talep edilen, her türlü ek bilgi ve belgeyi öngörülen süre içerisinde NDK’ye sunacak. Güvenlik ve emniyete ilişkin inceleme ve araştırmaları NDK tarafından uygun bulunan program çerçevesinde yaparak raporlayacak.
Yetkilendirmeler kapsamında sunmuş olduğu bilgi ve belgelerde meydana gelen güvenlik ve emniyete ilişkin değişiklikleri ivedilikle NDK’ye bildirmekle yükümlü olacak kuruluş, gerekli durumlarda güncellenmiş belgeleri de NDK’ye sunacak.
Kuruluş, yetkilendirilmiş bir faaliyetin herhangi bir aşamasında yetkilendirmeye konu faaliyeti bir süre için durdurmaya karar verdiğinde NDK’ye bildirim yapacak. Bildirim, durdurma gerekçelerini ve sonrasına yönelik plan, program ve öngörüleri içerecek.
Yetkilendirilmiş bir faaliyet sırasında güvenlik ve emniyeti olumsuz yönde etkileyebilecek yeni bilgi veya bulgular elde edilmesi durumunda, kuruluş en geç 3 ay içinde güvenlik ve emniyetin sürdürülmesine yönelik gerekli araştırma, inceleme ve iyileştirmeleri de içeren tedbirleri planlayacak ve NDK’nin uygun görüşüne sunacak. NDK’nin uygun görüşünü takiben planın uygulanmasına planda yer alan takvim uyarınca, en geç 12 ay içinde başlanacak. Plan uygulandıktan sonra sonuçlar NDK’ye 1 ay içinde raporlanacak. Kuruluş tarafından gerekçeli olarak talep edilmesi ve NDK tarafından uygun görülmesi kaydıyla süreler uzatılabilecek.
Madenler dışındaki nükleer tesislerde, nükleer madde sayım ve kontrol sistemi ile fiziksel koruma sistemi uygulanmaya başlanmadan önce nükleer madde sahaya getirilemeyecek.
NDK’den alınan bir yetki, NDK’den alınan diğer yetkilerin koşullarını veya kuruluşun nükleer tesise yönelik diğer mevzuatta tanımlı yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacak.
Kuruluş, yetkilendirmeler için NDK tarafından belirlenen işlem ve hizmet bedellerini ödeyecek.
Resmi Gazete’de yayımlanan diğer nükleer tesis ve güvenlik kararları
Resmi Gazete’de ayrıca, “Nükleer Tesislere Lisans Verilmesine İlişkin Tüzük”ün yürürlükten kaldırılmasına dair Cumhurbaşkanı kararı yayımlandı.
NDK’nin “Nükleer Güvenlik Danışma Komitesinin Kuruluş ve Çalışma Yöntemleri Yönetmeliği” de yürürlükten kaldırıldı.
