Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) 2023 Raporu Açıklandı
Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD), Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın desteğiyle ve Deloitte’un işbirliği ile hazırlanan “Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2023 Yılı Pazar Verileri ve Trendleri” raporunu basın toplantısıyla duyurdu. Toplantıya, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Zekeriya Çoştu, TÜBİSAD Başkanı Mehmet Ali Tombalak, Lenovo Türkiye Genel Müdürü Emre Hantaloğlu, Data Market Üst Yöneticisi (CEO) Murat Boyla, sahibinden.com CEO’su Burak Ertaş, Deloitte Türkiye Ortağı Hakan Göl ve birçok sektör temsilcisi katıldı. Deloitte Türkiye Ortağı Hakan Göl, raporun detaylarını paylaştı.
Rapora göre, Türkiye’nin bilgi ve iletişim pazarının büyüklüğü 2023 yılında, bir önceki yıla göre TL bazında %83 artarak 784,6 milyar liraya ulaştı. Bu rakamın 36 milyar liralık kısmı, ölçümlemeye yeni eklenen şirketlerden kaynaklandı. 2019-2023 yılları arasında sektörün TL bazındaki yıllık ortalama büyümesi %50 civarında gerçekleşti. Sektörün dolar bazındaki büyüklüğü ise %27 artarak 33 milyar dolara yükseldi. Global bilgi ve iletişim teknolojileri (BIT) pazarı, aynı dönemde %1,1 büyüme kaydetti.
Bilgi Teknolojileri Büyüklüğü 2023’te 402,2 Milyar Lira
Toplam sektör büyüklüğünü oluşturan iki ana unsur incelendiğinde, 2019-2023 döneminde daha hızlı bir büyüme gösteren bilgi teknolojilerinin, 2023’te pazar büyüklüğü açısından iletişim teknolojilerinin önüne geçtiği görüldü. Bilgi teknolojileri, 2019-2023 döneminde %60 büyüyerek 2023’te 402,2 milyar liraya ulaşırken, iletişim teknolojileri %41 artışla 382,4 milyar liraya çıktı. Bilgi teknolojileri son dört yılda artan döviz kuru etkisine rağmen büyümeye devam ederken, iletişim teknolojileri kur etkisiyle küçülme yaşadı. Bilgi teknolojilerinin 2023’teki dolar bazındaki büyüklüğü 16,9 milyar dolara, iletişim teknolojilerinin büyüklüğü ise 16,1 milyar dolara ulaştı.
Bilişim teknolojilerinin “Donanım” kategorisi %68 büyüyerek 133 milyar liraya, “Yazılım” kategorisi %132 artışla 206,9 milyar liraya, “Hizmet” kategorisi ise %96 büyüyerek 62,2 milyar liraya ulaştı. İletişim teknolojilerindeki “Elektronik Haberleşme” kategorisi %72 artışla 224,5 milyar liraya, “Donanım” kategorisi ise %93 artışla 157,8 milyar liraya çıktı. Sektörün toplam istihdamı ise %11 artışla 237 bin kişiye ulaştı. Sektörde kadın çalışan oranı %31 iken, üniversite mezunu çalışan oranı %63 olarak belirlendi.
Global Bilgi ve İletişim Pazarı 4,45 Trilyon Dolar Seviyesine Yükseldi
Rapora göre, 2023 yılında bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe öne çıkan teknolojiler, “Üretken İş Hayatında GenAI”, “Bulut Dönüşümü”, “Platform Mühendisliği” ve “Sektörel Metavers” olarak dört ana başlık altında değerlendirildi. Ayrıca, “İş Dünyasında Sürdürülebilirlik” etkisi devam eden bir trend olarak yer aldı. Global bilgi ve iletişim pazarının büyüklüğü, geçen yıl %1,1 artışla 4,45 trilyon dolar seviyesine ulaştı. Bilgi teknolojileri pazarı aynı oranda daralırken, iletişim teknolojileri pazar büyüklüğünde %4,1 artış kaydedildi.
- Teknokentlerin toplam cirosu %174,5 büyüyerek 75,6 milyar liradan 207,5 milyar liraya ulaştı.
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yayınladığı istatistiklere göre, 2022-2023 yıllarında teknokent sayısı %4,1 artışla 101’e yükseldi.
- Şirket sayısı %14,5 artışla 10 bin 275 seviyelerine geldi.
- Teknoloji geliştirme bölgelerinde çalışan kişi sayısı %16,3’lük artışla yaklaşık 93 bin kişiden 108 bin 360 kişiye ulaştı.
- Teknokentlerin toplam ihracatı %138,7 artışla 19,9 milyar liradan 47,5 milyar liraya yükseldi.
2023’te Toplam İhracatta %85 Büyüme Görüldü
2023 yılında toplam ihracat %85 artışla 58 milyar liraya ulaştı. Toplam ihracatta en büyük pay, bilgi teknolojileri “Yazılım” kategorisine ait oldu. Yazılım ihracatı %92 büyüyerek 52 milyar liraya ulaştı. Sektörün toplam ihracatı, 2018-2022 döneminde dolar bazında yıllık ortalama %22 artış gösterdi.
Bilişim Sektörü Milli Teknoloji Hamlesinin Kalbinde
Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Zekeriya Çoştu, toplantıda yaptığı konuşmada, raporun önemine dikkat çekerek, bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün uzun zamandır gelişim gösteren bir alan olduğunu vurguladı. Türkiye’nin dijitalleşmesi ve sektördeki atılımlar düşünüldüğünde, son 20 yılda derinleşen bir ekosistem oluştuğuna işaret etti. Çoştu, “Bilişim sektörü, Milli Teknoloji Hamlesi’nin tam kalbinde yer alan bir sektördür. Bu bağlamda sektörün büyümesi, çeşitlenmesi, derinleşmesi ve ihracat potansiyelinin artırılması, ülkemiz için son derece önemli bir önceliktir.” dedi.
Çoştu, Türkiye’nin hedeflerinin büyük olduğunu belirterek, “Bu hedeflerle paralel düşündüğümüzde geldiğimiz noktayla yetinmek mümkün değil, daha fazlasını hedefliyoruz. Şirketlerimizin çevikliği, teknoloji uzmanlarımızın yetkinliği ve çalışma disiplini, sahip olduğumuz maliyet avantajları ve bunların oluşturduğu büyük potansiyel, bize daha fazlasını hedeflememizi gerektiriyor.” şeklinde konuştu.
Çoştu, Türkiye bilişim ekosisteminin küresel arenada bir fenomen haline gelebilecek potansiyele sahip olduğunu ifade etti. Bakanlık olarak 2023’te bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe faaliyet gösteren şirketlere sağladıkları kaynak miktarının 40 milyar liranın üzerinde olduğunu belirtti ve bu rakamın 2024’te iki katına çıkabileceğini sözlerine ekledi.
Yazılım İhracatında Büyüme ve Şirketlerin Ürünleşmesi
TÜBİSAD Başkanı Mehmet Ali Tombalak, teknoloji sektörünün geleceği şekillendiren bir sektör olduğunu belirterek, bu gelişimin sağlanabilmesi için tüm paydaşların işbirliği yapması gerektiğini ifade etti. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Pazar Verileri 2023 Raporu’nda olumlu gelişmelere dikkat çeken Tombalak, “Bilgi teknolojileri ve iletişim teknolojilerinin sektör büyüklüğüne baktığımızda, yıllarca iletişim teknolojileri büyüklük olarak bilgi teknolojilerinin önündeydi. Bu sene ilk defa bilgi teknolojileri, iletişim teknolojilerinin pazar büyüklüğünü geçmiş durumda. Yazılım ihracatında da büyüdük, demek ki şirketlerimiz ürünleşiyor. Bu, çok önemli bir gelişme.” dedi.
