Küçük Ama Gizemli: Cüce Fener Köpekbalığı
Köpekbalıkları denilince çoğu insanın aklına büyük, yırtıcı deniz canlıları gelir. Ancak, okyanusların derinliklerinde ve göllerde yaşayan çok sayıda farklı köpekbalığı türü bulunmaktadır. Özellikle büyük beyaz köpekbalığı gibi bazı türler, sinema ve belgeseller sayesinde popülerlik kazanmış olsa da, en küçük köpekbalığı türü olan cüce fener köpekbalığı, neredeyse inanılması güç bir şekilde küçük boyutlarıyla dikkat çekmektedir.
Cüce fener köpekbalıkları (Etmopterus perryi), fener köpekbalığı cinsi Etmopterus‘un nadir ve yakalanması oldukça zor bir üyesidir. Bu tür hakkında sahip olduğumuz bilgiler, yalnızca Güney Amerika kıyılarında yapılan birkaç gözlem ve kazara yakalanan örneklerden elde edilmiştir. Araştırmalar, bu köpekbalığı türünün Batı Orta Atlantik’te 283 ile 439 metre derinliklerde yaşadığına işaret etmektedir.
Kesin bir bilgi olmamakla birlikte, bu türün en fazla 21.2 santimetre uzunluğa ulaştığı bildirilmiştir. Ancak, 2021 yılında gerçekleştirilen bir araştırmada yakalanan 151 örnekten biri, 28.9 santimetreye ulaşarak tür için bir rekor kırmıştır. Cüce fener köpekbalığının kafası, vücudunun çeyreğini oluşturmaktadır ve etkileyici bir şekilde yaklaşık 60 dişe ve oldukça büyük gözlere sahip olduğu gözlemlenmiştir.
Bunların yanı sıra, bu köpekbalıkları kahverengi bir vücuda sahiptir ve vücutlarında bulunan siyah işaretler, bazı fotofor hücreleriyle donatılmıştır. Bu fotoforlar, ışık üretebilen hücrelerdir ve bu ışıkların, daha küçük deniz canlılarını köpekbalığına çekerek avlanmasını kolaylaştırdığı düşünülmektedir.
Ne yazık ki, bu minik köpekbalığı türü, IUCN’in soyu tehlikede olan türler listesinde yer almaktadır. Türün yaşam alanlarının tam olarak bilinmemesi ve derin deniz balıkçı trollerinin yarattığı tehditler, bu tehlikeli konumun başlıca sebeplerindendir. Cüce fener köpekbalığı, en küçük örneklerinden biri olmasına rağmen, bilinen en büyük köpekbalığı türü balina köpekbalığı (Rhincodon typus) ise 18 metreye kadar uzanabilen boyuyla daha korkutucu bir görüntü sunmaktadır.
