Seçim Sonuçları ve Gelişmeler
Associated Press’in (AP) yayımladığı resmi olmayan verilere göre, Donald Trump başkanlık yarışında önde gidiyor. Kamala Harris’in de bazı kritik eyaletlerde önemli galibiyetler elde ettiği görülüyor. AP tarafından açıklanan sonuçlara göre, adayların kazandığı eyaletler şu şekilde sıralanıyor:
Harris’in Kazandığı Eyaletler:
- Connecticut (7 delege)
- Delaware (3 delege)
- Massachusetts (11 delege)
- Maryland (10 delege)
- New Jersey (14 delege)
- Rhode Island (4 delege)
- Vermont (3 delege)
- Illinois (19 delege)
- New York (28 delege)
- Colorado (10 delege)
- District of Columbia (3 delege)
- California (54 delege)
- Washington (12 delege)
- Oregon (8 delege)
Trump’ın Kazandığı Eyaletler:
- Florida (30 delege)
- South Carolina (9 delege)
- Alabama (9 delege)
- Mississippi (6 delege)
- Oklahoma (7 delege)
- Tennessee (11 delege)
- Kentucky (8 delege)
- Indiana (11 delege)
- West Virginia (4 delege)
- Arkansas (6 delege)
- Wisconsin (10 delege)
- Wyoming (3 delege)
- Ohio (17 delege)
- South Dakota (3 delege)
- North Dakota (3 delege)
- Nebraska (2 delege)
- Louisiana (8 delege)
- Texas (40 delege)
- Missouri (10 delege)
- Utah (6 delege)
- Montana (4 delege)
- Iowa (6 delege)
- Kansas (6 delege)
- Idaho (4 delege)
- North Carolina (16 delege)
Seçim sürecinde öne çıkan gelişmeler ise şöyle:
07:23 Harris, 8 delegeye sahip Oregon eyaletini kazandı ve delege sayısı 187’ye ulaştı.
07:20 New York Times’ın seçim modeline göre Trump’ın başkanlık seçimini kazanma ihtimali %91 olarak hesaplanıyor.
07:18 Trump, 16 delegeli North Carolina eyaletini kazandı.
07:04 Trump, 4 delegeli Idaho eyaletinde galip geldi.
07:03 Harris, 12 delegeli Washington eyaletini kazandı.
07:01 Harris, 54 delegeli California eyaletini kazandı.
06:41 Trump, toplamda 12 delege sayısına sahip Iowa ve Kansas eyaletlerinde galip geldi.
06:21 Harris, 3 delegeli District of Columbia’yı kazandı.
06:08 Harris, 10 delegeli Colorado eyaletini aldı.
06:00 Trump, Montana ve Utah eyaletlerinde de galip geldi; böylece hanesine iki eyaletten toplamda 10 delege daha eklendi.
05:50 Trump, 10 delegeye sahip Missouri eyaletini kazandı.
05:45 ABD seçimlerinde ülke genelinde oy oranı önem taşımıyor. Ancak bu saat itibarıyla Donald Trump’ın ülke genelinde oyların %52,3’ünü, Kamala Harris’in ise %46,5’ini aldığı görülüyor.
05:30 AP’nin değerlendirmesine göre, seçimlerde bu saat itibariyle iki aday için henüz bir sürpriz yaşanmadı. Dikkatler, farklılaşan seçmen tercihleri olan eyaletlere odaklanmış durumda.
05:13 Trump, 40 delege sayısıyla en etkili eyaletlerden biri olan Texas’ı kazandı.
05:08 Trump, Ohio’yu aldı.
05:01 Harris, 28 delege sayısıyla New York eyaletini kazandı.
04:38 Harris, Illinois eyaletinde galip geldi.
04:31 Harris, New Jersey’i kazandı.
04:30 Trump, Arkansas’ta seçimi önde tamamladı.
04:01 Harris, Connecticut’ı aldı.
03:40 Trump, Indiana ve Kentucky’nin ardından West Virginia’da da seçimi önde tamamlayarak 23 delegeye ulaştı.
03:20 Trump, Indiana ve Kentucky’de yarışı önde tamamlayarak 19 delege kazandı. Kamala Harris ise galip geldiği Vermont eyaletinde 3 delege aldı.
03:00 Florida (30 delege), Georgia (16 delege), Virginia (13 delege), Vermont (3 delege), South Carolina (9 delege) sandıkları kapandı.
ABD Seçim Sistemi ve Salıncak Eyaletlerin Önemi
ABD’de Seçimi Kazanmak İçin Gerekli Olanlar:
ABD’de iki aday, 50 eyalette yapılan Seçiciler Kurulu seçiminde yarışıyor. Her eyalet, nüfusa bağlı olarak belirli sayıda seçici kurulu oyuna sahip. Toplam 538 oy bulunuyor ve 270 veya daha fazla oy alan aday, başkanlık seçimini kazanmış oluyor. İki eyalet hariç, tüm eyaletlerde seçimi kazanan aday tüm delegeleri de kazanıyor. Maine ve Nebraska’da ise adayların aldığı oy oranına göre eyaletin delegeleri paylaştırılıyor. Amerikan halkı, ABD’nin yeni başkanının yanı sıra Kongre’nin iki kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı ile 100 üyeli Senato’daki 34 sandalye için de oy veriyor. Başkanlık seçimini kazanan aday, 20 Ocak 2025’te yemin ederek 4 yıl süreyle ABD’nin 47. başkanı olacak.
Salıncak Eyaletlerin Önemi:
Seçim tarihine bakıldığında eyaletlerin çoğunun tercihinin belli bir partiden yana olduğu görülüyor. Ancak bazı eyaletlerdeki tercihlerin değiştiği gözlemleniyor. Bu nedenle genellikle her iki adayın da kazanma ihtimali olan yedi civarında kritik eyalete odaklanılıyor. Toplam 538 delegenin dağıtılacağı ve 270 delegeye ulaşan adayın başkan olacağı seçim sistemi dolayısıyla esasen tüm gözler salıncak eyaletler olan Pensilvanya, Georgia, Arizona, Nevada, Michigan, Kuzey Carolina ve Wisconsin’de. Trump ile Harris, seçim kampanyalarının son gününü salıncak eyaletlerde geçirdi. Demokrat Harris, Pennsylvania’da 5 ayrı seçim mitingi düzenlerken, Trump ise hem Pennsylvania’da, hem North Carolina’da hem de Michigan’daki seçim etkinliklerine katıldı.
ABD Seçim Sistemi Nasıl İşliyor?
Seçmenler, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Kurulu’na göndereceği delegeleri, delegeler de başkan ve başkan yardımcısını seçiyor. ABD seçim sisteminde önemli olan, ülke genelinde en yüksek oyu almak değil, en çok delege sayısına ulaşmaktır. Önemli olan delege sayısı olduğundan, ülke genelinde en fazla oyu kazanan adayın başkan seçilemediği durumlar da yaşanmıştır. Bunun son örneği 2016’da yaşandı; Demokrat Parti’nin başkan adayı Hillary Clinton, ülke genelinde Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump’tan 3 milyon daha fazla oy almasına rağmen yeterli delege sayısına ulaşamadığı için seçilemedi.
Anketler Ne Demişti?
Seçim yarışında Joe Biden çekilmeden önce anketler, Donald Trump’ı önde gösteriyordu. Harris’in adaylığının ardından anketlerdeki durum Demokratlara döndü. Ancak son dönemde Trump, arayı kapatıp öne geçti. Anket ortalamalarını alan Real Clear Politics’in verileri, Trump’ın seçim gününe anketlerde az da olsa önde girdiğini göstermişti. Yarışın ilerleyen saatlerinde yayınlanan bir dizi anket, hem ulusal hem de salıncak eyaletler arasında yarışın başa baş gittiğini ortaya koydu. New York Times gazetesi ile Siena College ortaklığındaki son anket, Demokrat Parti’nin Başkan Adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçi Parti’den rakibi Donald Trump’ın, sonuç açısından belirleyici olacak salıncak eyaletlerde yarışı yakın götürdüğünü gösterdi. Ancak sürpriz sonuçlar da mümkün. Örneğin, hafta sonu Iowa’daki bir anket, Harris’in önde olduğunu göstererek birçok siyasi analisti şaşırttı. Bu, onun beyaz seçmenler arasındaki gücünün potansiyel bir işareti. Alaska, Harris’in kaybetme ihtimalinin düşük olduğu başka bir eyalet. Trump ise New Mexico veya New Hampshire’da sürprizler gerçekleştirebilir.
Seçimlere Giderken Yaşanan En Kritik Gelişmeler:
ABD, 5 Kasım’daki seçimlere kritik gelişmelerin yaşandığı bir seçim dönemiyle geldi.
ABD Başkanı Joe Biden ve eski başkan Donald Trump, Kasım ayında yapılacak seçimler için televizyondaki ilk tartışmalarını Haziran sonunda gerçekleştirmişti. Atlanta’daki CNN Başkanlık Tartışması’nda iki aday, yaklaşık dört yıl sonra ilk kez, seçmenleri kendilerine oy vermeye ikna etmek üzere bir araya geldi. Biden’ın 90 dakika süren tartışma boyunca zaman zaman düşüncelerini toparlayamaması ve bazı noktalarda söylediklerinin anlaşılmaması, Demokratlar arasında kaygılara yol açtı. ABD’nin Wisconsin eyaletinde yayın yapan “The Earl Ingram Show” radyo programına konuk olan Biden, 27 Haziran gecesi yapılan canlı yayın münazarasındaki performansını değerlendirmiş ve adaylıktan çekileceği yönündeki spekülasyonlara cevap vermişti. Biden, Trump ile karşılaştığı münazarada kötü performans gösterdiğini kabul ederek, “Berbat bir gece geçirdim. Çuvalladım ve hata yaptım. Bu sadece sahnede 90 dakikalık bir şey, 3,5 yılda ne yaptığıma bakın” demişti.
Temmuz ayına gelindiğinde Cumhuriyetçi Partiden başkanlık için yarışan eski ABD Başkanı Trump, Pensilvanya’daki mitingde kürsüden destekçilerine hitap ettiği sırada silahlı saldırıya uğramıştı. Sağ kulağından yaralanan Trump’ın sağlık durumunun iyi olduğu bildirilmişti. Temmuz ayında yaşanan en kritik gelişme ise Biden’ın, adaylıktan çekildiğini duyurması olmuştu. Biden, seçim yarışından çekildikten sonra Başkan Yardımcısı Kamala Harris’i aday olarak onayladığını ve desteklediğini belirtmişti. Ağustos ayında ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Chicago kentindeki Demokrat Parti Kongresi’nde (DNC) 47. ABD Başkanlığı için resmen adaylığı kabul etmişti. Eylül ayındaki Trump ile Harris’in ilk düellosunda baskın olan taraf Harris olmuştu. Münazara, ABD Başkanı Joe Biden’ın başarısız bir performans sergilediği ve nihayetinde başkanlık yarışından çekilmesine ve Harris’i Demokratların yeni adayı olarak desteklemesine neden olan Haziran ayındaki münazara ile tam tersi bir şekilde sonuçlandı. Trump’ın destekçileri moderatörleri eleştirirken, bahis platformları Harris’in seçimi kazanma ihtimalinin arttığına işaret etti. Eylül ayında Donald Trump, ikinci suikast girişimiyle karşı karşıya kaldı. ABD’de Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump’a suikast girişiminde bulunacağından şüphelenilen silahlı bir kişi tutuklandı ve Trump’ın güvende olduğu belirtildi. Emniyet yetkilileri, Trump golf oynadığı sırada sahanın birkaç yüz metre ötesinde çalılıklarda silahlı bir kişinin Gizli Servis görevlileri tarafından tespit edildiğini ve bu kişiye ateş açıldığını açıkladı.
Erken Oy Kullanım Verileri:
Florida Üniversitesi Seçim Laboratuvarı’nın paylaştığı verilere göre, Eylül ayı ortalarında başlayan erken oy işlemlerinde bugüne kadar 82 milyonu aşkın vatandaş oy kullandı. Bu sayıdan 44 milyondan fazlası şahsen oy kullanırken, 37 milyonun üzerinde seçmen ise posta yoluyla erken oy verdi.
