Seçim Sonuçları ve Gelişmeler
Associated Press’in (AP) yayımladığı resmi olmayan verilere göre, Donald Trump yarışa önde başladı. Kamala Harris’in de bazı kritik eyaletlerde önemli galibiyetler elde ettiği görülüyor. İlk sonuçlara göre Harris 35, Trump ise 95 delege sayısına ulaştı. İşte seçimde öne çıkan gelişmeler:
Harris Connecticut’ı Kazandı
04:01 Harris Connecticut’ı aldı. Connecticut’ta toplamda 7 delege bulunuyordu.
ABD’de Seçimi Kazanmak İçin Gerekenler
ABD’de iki aday, 50 eyalette yapılan Seçiciler Kurulu seçiminde yarışıyor. Her eyalet, kısmen nüfusuna bağlı olarak belirli sayıda seçici kurul oyuna sahip. Toplamda 538 oy söz konusu ve 270 ya da daha fazla oy alan aday seçimi kazanmış oluyor. İki eyalet hariç, tüm eyaletlerde seçimi kazanan aday tüm delegeleri de kazanıyor. Maine ve Nebraska’da ise adayların aldığı oy oranına göre delegeler paylaştırılıyor. Amerikan halkı, ABD’nin yeni başkanının yanı sıra Kongre’nin iki kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı ile 100 üyeli Senato’daki 34 sandalye için de oy veriyor. Başkanlık seçimini kazanan aday, 20 Ocak 2025’te yemin ederek 4 yıl süreyle ABD’nin 47. başkanı olacak.
Salıncak Eyaletlerin Önemi
Seçim tarihine bakıldığında, birçok eyaletin belirli bir partiden yana olduğu görülüyor. Ancak bazı eyaletlerde tercihlerin değişkenlik göstermesi, her iki adayın da kazanma ihtimali bulunan kritik eyaletlere odaklanılmasına neden oluyor. Bu nedenle, toplam 538 delegenin dağıtılacağı ve 270 delegeye ulaşan adayın başkan olacağı seçim sistemi dolayısıyla, özellikle salıncak eyaletler olarak bilinen Pennsylvania, Georgia, Arizona, Nevada, Michigan, Kuzey Carolina ve Wisconsin gibi eyaletlere dikkatler yoğunlaşıyor. Trump ile Harris, seçim kampanyalarının son gününü bu salıncak eyaletlerde geçirdi. Demokrat Harris, Pennsylvania’da 5 ayrı seçim mitingi düzenlerken, Trump da Pennsylvania, Kuzey Carolina ve Michigan’daki etkinliklere katıldı.
ABD Seçim Sistemi Nasıl İşler?
Seçmenler, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Kurulu’na göndereceği delegeleri, delegeler de başkan ve başkan yardımcısını seçiyor. ABD seçim sisteminde önemli olan ülke genelinde en yüksek oyu almak değil, en çok delege sayısına ulaşmaktır. Bu nedenle, ülke genelinde en fazla oyu kazanan adayın başkan seçilemediği durumlar da yaşanmıştır. Bunun son örneği 2016’da ortaya çıkmıştır. Demokrat Parti’nin adayı Hillary Clinton, ülke genelinde Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump’tan 3 milyon daha fazla oy almasına rağmen yeterli delege sayısına ulaşamadığı için seçilememiştir.
Anketlerin Durumu
Seçim yarışı sırasında Joe Biden’ın çekilmeden önce anketler, Donald Trump’ı önde gösteriyordu. Ancak Harris’in adaylığının ardından anketlerde bir değişim yaşandı ve Demokratlar öne geçti. Fakat son dönemde Trump, arayı kapatıp önde gelmeye başladı. Anket ortalamalarını sunan Real Clear Politics’in verileri, Trump’ın seçim gününe anketlerde az da olsa önde girdiğini gösterdi. Yarışın ilerleyen saatlerinde yayınlanan birkaç anket, hem ulusal düzeyde hem de salıncak eyaletler arasında yarışın başa baş geçtiğini ortaya koydu. New York Times gazetesi ile Siena College ortaklığındaki son anket, Demokrat Partinin Başkan Adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçi Partiden rakibi Donald Trump’ın, sonuç açısından belirleyici olacak salıncak eyaletlerdeki yarışını yakın bir şekilde sürdürdüğünü gösterdi. Ancak sürpriz sonuçlar da mümkün. Örneğin, hafta sonu Iowa’daki bir anket, Harris’in önde olduğunu göstererek birçok siyasi analisti şaşırttı. Bu durum, onun beyaz seçmenler arasındaki potansiyel gücünün bir işareti olarak yorumlandı. Alaska da Harris’in kaybetme ihtimalinin düşük olduğu bir başka eyalet. Trump ise New Mexico veya New Hampshire’da kendi sürprizlerini gerçekleştirebilir.
Kritik Gelişmeler
ABD, 5 Kasım’daki seçimlere kritik gelişmelerin yaşandığı bir dönemle geldi. ABD Başkanı Joe Biden ve eski başkan Donald Trump, Kasım ayında yapılacak seçimler için televizyondaki ilk tartışmalarını Haziran sonunda gerçekleştirmişti. Atlanta’daki CNN Başkanlık Tartışması’nda iki aday, yaklaşık dört yıl aradan sonra, seçmenleri kendi lehlerine ikna etmek amacıyla bir araya geldi. Biden’ın 90 dakika süren tartışma boyunca zaman zaman düşüncelerini toparlayamaması ve bazı noktalarda söylediklerinin anlaşılmaması, Demokratlar arasında kaygıya yol açtı. Biden, Wisconsin eyaletinde yayın yapan “The Earl Ingram Show” radyo programına katılarak, 27 Haziran gecesi yapılan canlı yayın münazarasındaki performansını değerlendirdi ve adaylıktan çekileceği yönündeki spekülasyonlara yanıt verdi. Biden, Trump ile karşılaştığı münazarada kötü bir performans sergilediğini kabul ederek, “Berbat bir gece geçirdim. Çuvalladım ve hata yaptım. Bu sadece sahnede 90 dakikalık bir şey, 3,5 yılda ne yaptığıma bakın” şeklinde konuştu.
Temmuz ayına gelindiğinde, Cumhuriyetçi Partiden başkanlık için yarışan Trump, Pensilvanya’daki mitingde destekçilerine hitap ettiği sırada silahlı saldırıya uğradı. Sağ kulağından yaralanan Trump’ın sağlık durumunun iyi olduğu bildirildi. Temmuz ayında yaşanan en kritik gelişme ise Biden’ın, adaylıktan çekildiğini duyurması oldu. Biden, seçim yarışından çekildikten sonra Başkan Yardımcısı Kamala Harris’i aday olarak onayladığını ve desteklediğini belirtmişti. Ağustos ayında, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Chicago kentindeki Demokrat Parti Kongresi’nde (DNC) 47. ABD Başkanlığı için resmen adaylığı kabul etti. Eylül ayındaki Trump ile Harris’in ilk düellosunda baskın olan taraf Harris oldu. Bu münazara, Biden’ın kötü performans sergilediği ve sonuç olarak başkanlık yarışından çekilmesine neden olan Haziran ayındaki münazaraya zıt bir şekilde gelişti. Trump’ın destekçileri moderatörleri eleştirirken, bahis platformları Harris’in seçimi kazanma ihtimalinin arttığını gösterdi. Eylül ayında Donald Trump, ikinci suikast girişimiyle karşı karşıya kaldı. ABD’de Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump’a suikast girişiminde bulunacağından şüphelenilen bir kişi tutuklandı. Emniyet yetkilileri, Trump golf oynadığı sırada sahanın birkaç yüz metre ötesinde çalılıklarda silahlı bir kişinin Gizli Servis tarafından tespit edildiğini ve bu kişiye ateş açıldığını belirtti.
Erken Oy Kullanma İstatistikleri
Florida Üniversitesi Seçim Laboratuvarı’nın paylaştığı verilere göre, Eylül ayı ortalarında başlayan erken oy işlemlerinde bugüne kadar 82 milyonu aşkın vatandaş oy kullandı. Bunların 44 milyondan fazlası şahsen oy kullanırken, 37 milyonun üzerinde seçmen posta yoluyla erken oy verdi.
