Eğer geçtiğimiz gün Google’ın ana sayfasını ziyaret ettiyseniz, sevimli kartları eşleştirip Ay döngüsünü keşfettiğiniz eğlenceli bir kart oyunu ile karşılaşmış olabilirsiniz. Ay döngüsü, Ay’ın Dünya etrafında dönerken nasıl değiştiğini gösteren bir süreçtir ve bu süreç yaklaşık 29,5 gün sürer. Bu döngü, Yeni Ay ile başlayarak Dolunay’a ulaşır ve ardından tekrar Yeni Ay ile sona erer.
Birçok din, özellikle İslam, Hristiyanlık, Yahudilik ve Hinduizm gibi inanç sistemleri, bu takvimi dini törenleri ve ayinleri için kullanır. Örneğin, Çin’de ve pek çok Asya ülkesinde kutlanan Ay Yeni Yılı, Ay’ın evreleriyle bağlantılı bir ay takvimine dayanmaktadır. Ay, gezegenimizle kütleçekimsel olarak kilitlenmiştir; bu, Dünya’dan her zaman aynı yüzünün görünmesi anlamına gelir. Bu yüz, ‘yakın taraf’ olarak adlandırılır. Ay’ın görünmeyen yüzü ise genellikle ‘karanlık yüz’ olarak anılsa da, aslında bu yüz ‘uzak taraf’ olarak tanımlanır. Ay’ın her bir noktası zamanla güneş ışığı alır, bu nedenle gerçek anlamda karanlık bir tarafı yoktur.
Ay’ın Evreleri Neden Var?
Ay, Dünya etrafında dönerken Güneş’e göre farklı açılarda konumlanır. Örneğin, Dolunay sırasında Ay, Dünya’nın hemen arkasında ve Güneş’in zıttı yönünde yer alır; bu durum, yakın tarafın tamamen aydınlanmasına neden olur. Ancak, yaklaşık 14 gün sonra gelen Yeni Ay aşamasında, Ay Güneş ile aynı yönde yer alır, bu nedenle uzak taraf tamamen aydınlanır ve yakın taraf gölgede kalır. Bu evrelerin her birinde, Ay’ın yakın tarafını farklı zaman dilimlerinde gölgeleri altında görme fırsatını yakalarız. Dünya’da da benzer bir durum söz konusudur; Dünya’nın kendi gölgesinde olduğu zaman dilimini ise basitçe gece olarak adlandırırız.
Ay evreleri, Ay’ın Dünya’nın gölgesinden geçtiği Ay tutulmalarıyla karıştırılmamalıdır. Ay’ın yörüngesi, Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesine göre eğik bir açıya sahiptir; bu nedenle Ay tutulmaları her ay meydana gelmez. Tutulmalar yalnızca Güneş, Dünya ve Ay aynı hizaya geldiğinde gerçekleşir ve bu durum yılda iki ile beş kez meydana gelebilir.
Ay Evreleri Nelerdir?
Ay’ın evreleri, yakın tarafın tamamen karanlık olduğu Yeni Ay ile başlar. Bu aşamadan sonra geçen hafta boyunca Ay, halk arasında ‘hilal’ olarak bilinen, Ay’ın kendisiyle özdeşleşen bir şekil alır. Hilal şekli ve Yeni Ay’dan yaklaşık bir hafta sonra, İlk Dördün evresine ulaşılır. Hilal genellikle gün içinde alacakaranlığa kadar görülebilirken, İlk Dördün evresi gecenin erken saatlerine kadar devam eder. Gecenin çoğuna ulaşmak için ise, İlk Şişkin Ay’ı beklemek gerekir. Yeni Ay’dan iki hafta sonra, Ay’ın tamamen aydınlandığı Dolunay aşaması gelir.
Dolunay’dan sonra ise, Son Şişkin Ay, Son Dördün Ayı, Son Hilal ve nihayet tekrar Yeni Ay evreleri takip eder. Bu döngüler, insanların gökyüzündeki bu büyüleyici doğal olayları izlemesini ve anlamasını sağlar.
