2MASX J21240027+340911: Çift Süper Kütleli Kara Delik Keşfi
2MASX J21240027+340911 ismi verilen galaksi, yaklaşık on yıldır aktif bir çekirdeğe sahip olduğu bilinmektedir. Galaksinin merkezinde, yıldızlararası madde, gaz veya tozla beslenen bir süper kütleli kara delik bulunduğu biliniyordu. Fakat, gökbilimcilerin yakın zamanda keşfettikleri tekrarlayan sinyal, galaksinin merkezinde yalnızca bir değil, iki süper kütleli kara deliğin varlığını ortaya koymaktadır.
Bu süper kütleli kara deliklerin toplam kütlesinin Güneş’in 40 milyon katı olduğu ve birbirlerinden yaklaşık bir ışık günü (yaklaşık 26 milyar kilometre) uzaklıkta bulundukları hesaplanmıştır. Bu iki kara delik, yaklaşık 70.000 yıl içerisinde çarpışma noktasına yaklaşacaklar ve birbirleri etrafındaki 130 günlük yörüngeleri giderek daralmaktadır. Bu yörünge hareketi, gözlemlenen tekrar eden sinyalin oluşumuna sebep olmaktadır.
Şili’deki Millennium Astrofizik Enstitüsü ve Valparaíso Üniversitesi’nden astrofizikçi baş yazar Lorena Hernández-García, keşif hakkında yaptığı açıklamada: “Bu, her birkaç ayda bir tekrar eden AT 2021hdr adlı çok garip bir olay” dedi. Ayrıca, “Bir gaz bulutunun kara delikleri yuttuğunu düşünüyoruz. Kara delikler birbirlerinin etrafında dönerken, bulutla etkileşime girip gazını bozarak tüketiyor. Bu durum, sistemden gelen ışıkta salınımlı bir desen üretiyor” diye ekledi.
Bu dikkat çekici patlama ilk olarak Palomar Gözlemevi’nde, Caltech liderliğindeki ZTF (Zwicky Transient Facility) ekibi tarafından tespit edildi. Gözlemevi, her 60 ile 90 günde bir olayı gözlemlemeye devam etti ve ardından NASA’nın Swift teleskobu tarafından takip edildi. Şili Üniversitesi’nden Millennium Astrofizik Enstitüsü ve Matematiksel Modelleme Merkezi’nden ortak yazar Alejandra Muñoz-Arancibia ise, “Bu parlamanın başlangıçta bir süpernova olduğu düşünülse de, 2022’deki patlamalar bize başka açıklamalar düşündürdü” dedi. Ayrıca, “Her bir sonraki olay, sistemde neler olup bittiğine dair modelimizi geliştirmemize yardımcı oldu” şeklinde eklemelerde bulundu.
Ekip, olası senaryoları değerlendirerek araştırmalarını sürdürmektedir. Bu sinyallerin kaynağının, aktif bir çekirdekte yaygın bir davranış veya süper kütleli kara deliğe aşırı yaklaşan ve parçalanarak yavaşça tüketilen bir yıldız olabileceği düşünülmüştü. Ancak, bir gaz bulutuyla çevrelenmiş, birbirlerinin etrafında dönen ve etraflarındaki bu bulutu tüketen çift süper kütleli kara delik senaryosu, en ikna edici olanı olarak değerlendirildi.
Ekip, neler olup bittiğini daha iyi anlamak için Dünya’dan 1 milyar ışık yılı uzaklıkta yer alan bu galaksiyi izlemeye ve birleşme sürecinden geçen ev sahibi galaksiyi incelemeye devam etmeyi planlıyor. Bu çalışma, Astronomy & Astrophysics dergisinde yayımlanmıştır.
