Uyku Yoksunluğu ve Rekor Denemeleri
1950’ler ve 60’lar, uyku yoksunluğunun oldukça popüler olduğu bir dönemdi. Radyo DJ’leri, günlerce uyumadan program yapmak için birbirleriyle kıyasıya yarışıyor, bu süreçte müzik çalıp sohbetler ederek uykusuzluk maratonları yaşıyorlardı. Bu tür rekor denemeleri, radyo kanallarında büyük ilgi görüyor ve DJ’ler, bu çılgınlıkları sayesinde reklamlarını da etkili bir şekilde yapabiliyorlardı.
Ancak, Guinness Dünya Rekorları, 1997 yılında uyku yoksunluğu başarılarını tanımayı bıraktığında, bu çılgınlık da sona erdi. Zira, bu tür denemelerin birinin hayatını kaybetmesine yol açabileceği yönündeki endişeler giderek arttı. O dönemde, 1986 yılında 18 gün, 21 saat ve 40 dakika boyunca uykusuz kalan Robert McDonald adlı profesyonel dublör, bu alandaki rekoru elinde bulundurdu. McDonald, bu uzun süreli uykusuzluk sonrasında ciddi bir sağlık problemi yaşamadan hayatına devam etmeyi başardı. Ancak, bu durum herkes için geçerli olmayabilir.
Uzun süreli uykusuzluk, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Fareler üzerinde yapılan son araştırmalar, uyku eksikliğinin beyindeki pleiotrofin (PTN) adı verilen koruyucu bir proteinin depolarını önemli ölçüde tükettiğini ortaya koydu. PTN seviyeleri düştükçe, hipokampüsteki nöronlar ölmeye başlar ve bu durum bilişsel bozukluklara yol açabilir, hatta Alzheimer gibi nörolojik hastalıkların tetiklenmesine sebep olabilir. Örneğin, 1964 yılında 11 gün boyunca uykusuz kalan önceki rekor sahibi Randy Gardner, uyku eksikliğinden kaynaklanan etkileri yaşadığını fark etti. Gardner, rekor denemesinin ardından birkaç gün içinde halüsinasyonlar ve çalışma hafızasında eksiklikler yaşamaya başladı; ancak biraz uyuduktan sonra bu belirtiler düzeldi.
Mikro Uyku
Bilim insanları, geçmişteki rekor sahiplerinin uyanık kalma çabaları sırasında muhtemelen “mikro uykular” yaşadıklarını düşünüyor. Bu, kişilerin farkında olmadan birkaç saniyeliğine uyukladıkları anlamına geliyor. Dolayısıyla, hiç uyumadan uzun süre sağlıklı kalmanın mümkün olmadığı anlaşılmaktadır. Günümüzde, örneğin otomobil kullanırken “uyumadan” uzun yola çıkmak, bu saniyelik mikro uykular sırasında bir kazaya sebep olma riski taşımaktadır.
