Gürcistan’ın Dmanisi bölgesindeki balıkçılar, tarihi bir keşfe imza atarak, daha önce hiç karşılaşılmamış bir dilde yazılmış bir taş tablet buldular. Araştırmacılar, bu gizemli yazıtın kökeni hakkında kesin bir bilgiye sahip olmasalar da, muhtemelen Geç Tunç Çağı veya Erken Demir Çağı’na tarihlenebileceğini öne sürüyorlar.
2021 yılının sonbaharında, Bashplemi Gölü’nde bulunan bu bazalt tablet, balıkçılar tarafından keşfedildi. Balıkçılar, tabletin yüzeyindeki kiri temizlemek için demir bir çivi kullandılar. Neyse ki, bu temizlik işlemi sırasında ortaya çıkan çizikler tabletin üzerindeki yazıya zarar vermemiş gibi görünüyor. Tabletin antik bir eser olarak tanımlanmasının ardından, araştırmacılar, kim tarafından yazıldığını ve hangi dile ait olduğunu belirlemek için birçok antik yazı ile karşılaştırma yapmaya başladılar. Ancak, bu incelemelerin yazarları, “Bashplemi yazıtı, genel olarak bizim bildiğimiz hiçbir yazıyı tekrarlamıyor” şeklinde ifade ediyor; ayrıca, “Ancak, kullanılan sembollerin çoğu Orta Doğu’nun yazıtlarında ve Hindistan, Mısır ve Batı İberya gibi coğrafi olarak uzak ülkelerin yazıtlarında bulunanlara benziyor.” diye ekliyorlar.
Bilmediğimiz Bir Alfabe Mi?
Araştırmacılar, “kitap boyutundaki tablette” toplamda 60 karakterin bulunduğunu, bunların 39’unun benzersiz semboller olduğunu tespit ettiler. Çıkarılan sonuç, bu yazıtın yeni bir alfabe olabileceği yönünde. Metnin yedi satıra bölünmüş olarak düzenlendiği ve yatay olarak okunması gerektiği düşünülüyor; fakat sağdan sola mı yoksa soldan sağa mı okunacağı henüz belirsizliğini koruyor. Orta Doğu ve Akdeniz’deki 20’den fazla antik yazı ile karşılaştırma yapan araştırmacılar, tablet üzerindeki işaretlerin MÖ dördüncü binyılda Gürcistan ve İberya’da ortaya çıkan Proto-Kartvel yazısına çok benzediğini buldular. Bunun yanı sıra, Colchian runları ve Gürcü Mrgvlovani alfabesi olarak bilinen diğer Bronz Çağı Gürcü sembolleriyle de bazı benzerlikler tespit edildiği bildiriliyor.
Araştırmacılar, “Bölgedeki rollerinin ve yerel yazılarla ilişkilerinin iyi bilinmesinden dolayı Fenike, Aramice ve Yunan alfabeleriyle bazı benzerliklerin şaşırtıcı olmadığını” ifade ediyorlar. Çalışmanın yazarları, karakterleri bir mikroskop altında analiz ederek yazıtlardaki her harfin konturlarını belirlemek için konik bir delici kullanıldığını ve ardından bu çentiklerin düz ve yuvarlak başlı bir aletle birleştirildiğini ortaya koydular. Gizemli yazıtın tam tarihini belirlemek şu an için mümkün görünmese de, tabletin bulunduğu bölgede keşfedilen diğer Bronz ve Demir Çağı eserleri, tabletin muhtemelen birkaç bin yıl öncesine ait olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, metnin henüz çözülememiş içeriğinin “askeri ganimetleri, önemli bir inşaat projesini veya bir tanrıya adak sunmayı temsil ediyor olabileceğini” tahmin ediyorlar.
Bu önemli çalışma, Journal of Ancient History and Archaeology (Antik Tarih ve Arkeoloji Dergisi) üzerinde yayımlandı.
