Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, sosyal medya hesaplarından yaptığı duyuruda, Sıfır Atık hareketinin bir parçası olarak hayata geçirilen Depozito Yönetim Sistemi (DYS) hakkında detaylı bilgiler paylaştı. Bu sistem, çevre bilincinin artırılması ve atık yönetiminin etkinleştirilmesi amacıyla oluşturuldu. Paylaşımda, vatandaşların sistemle ilgili merak ettikleri 11 soru ve yanıtına yer verildi.
1- Depozito Yönetim Sistemi (DYS) nedir?
DYS, belirli bir depozito bedeli alınarak piyasaya sürülen ürünlerin kullanım sonrasında geri alınması ve depozito bedelinin tüketiciye iade edilmesine dayanan bir sistemdir. Bu sistem, hem çevre koruma hem de geri dönüşüm süreçlerini desteklemeyi amaçlamaktadır.
2- Depozito ne sağlar?
Ambalajların kaynağında ayrı toplanmasına olanak tanıyan bu sistem, geri dönüşüm değerinin korunmasına, doğal kaynakların daha verimli kullanılmasına ve ikincil ham madde kullanımıyla enerji tasarrufunun sağlanmasına yardım eder. Ayrıca, karbon emisyonlarını azaltarak 2053 Net Sıfır Emisyon hedefine ulaşılmasına katkıda bulunur ve döngüsel ekonomiyi destekler.
3- Depozitosu Olan Ambalajlar (DOA) uygulaması nedir?
DOA, tüketicilerin ambalaj iade süreçlerini kolaylaştırmak amacıyla geliştirilen bir mobil uygulamadır. Bakanlık tarafından onaylanmış makineler ve manuel iade noktalarında, tüketiciler bu uygulamayı kullanarak depozito iadelerini gerçekleştirebilecekler.
4- DOA uygulaması nasıl çalışır?
Uygulama, Android ve iOS platformlarından ücretsiz olarak indirilebilmektedir. Karekod okutarak çalışan sistem sayesinde, depozito iade makinelerine bırakılan ambalajlar için depozito bedeli, kullanıcının e-cüzdanında birikir. Biriken bu bakiye, QR kod ile ödeme yapılabilen tüm POS cihazlarında, anlaşmalı market ve restoranlarda kullanılabilir.
5- DOA bankacılık sistemine entegre midir?
Tüm finansal işlemler, Türkiye Emlak Katılım Bankası’nın altyapısı üzerinden DOA mobil uygulaması ile entegre bir şekilde yürütülmektedir. Kullanıcılar, biriken bakiyelerini banka hesaplarına da havale edebilirler.
6- Uygulama Türkiye genelinde ne zaman başlayacak?
Uygulama, Sakarya’da pilot olarak başlatılmış olup, 2025 yılı sonuna kadar ülke genelinde tüm iller ve ilçelerde hayata geçirilecektir.
7- DOA’ya hangi kurum ve kuruluşlar destek veriyor?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesindeki Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA), depozito yönetim sisteminin yöneticisi olarak görev alacak. Bu sistem, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) işbirliğiyle yürütülecektir.
8- Yılda ne kadar ambalajda geri kazanım sağlanacak?
Türkiye genelinde 783 bin kilometrekarelik bir alanda, yılda yaklaşık 25 milyar adet ambalajın toplanması hedeflenmektedir.
9- Ne kadar üründe DOA logosu var?
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü işbirliği ile 1 Ağustos 2023 tarihinden itibaren 22 milyar adet içecek ambalajı piyasaya sürülmüş ve bu ambalajlar üzerinde DOA logosu yer almaktadır.
10- DOA ile yıllık ne kadar kazanç elde edilecek?
Bu sistemin, ülke ekonomisine yıllık yaklaşık 520 milyon euro katma değer sağlaması beklenmektedir.
11- Hangi ambalajlara depozito ödenecek?
Cam, plastik ve alüminyum malzemeden üretilmiş olan 0,1 litre ile 3 litre arasındaki tek kullanımlık ambalajlar, zorunlu depozito kapsamına alınmıştır. Bu ambalajlar üzerinde depozito logosu bulunan ürünler için depozito bedeli ödenecektir.
