Yılların Uzunluğu ve Tarihsel Dönüşüm
Artık yıllar gibi bazı yılların diğerlerinden daha uzun olmasına alışkınız. Ancak tarihin en uzun yılı olarak bilinen M.Ö. 46 yılı, olağanüstü bir şekilde 80 gün daha uzun sürerek toplamda 445 güne ulaşmıştı. Bu durum, takvim sistemimizin karmaşıklığını bir kez daha gözler önüne seriyor.
Bir yıl, Dünya’nın Güneş etrafındaki tam bir turunu tamamlaması için geçen süreyi tanımladığı için, bu kadar uzun bir yılın varlığı garip görünebilir. Takvimlerimiz ise, yılı daha iyi anlayabilmek ve organize edebilmek için aylar, haftalar ve günler gibi parçalara ayırma girişimi olarak tanımlanabilir. Belirli olaylar için herkesin anlayabileceği ve takip edebileceği net bir zaman tanımı olması sebebiyle, bu tarih ve saat birleşimi (örneğin, 3 Ocak 2025 günü saat 15.00 gibi) oldukça kullanışlı bir sistem sunar.
Yörünge yılını takvim yıllarımızla eşleştirmede daha iyi bir hale gelmiş olsak da, daha önceki takvimler bu başarıyı gösteremiyordu. Julius Sezar tarafından Jülyen takviminin kullanılmaya başlanmasından önce, Roma yılı sadece dört ayı (Mart, Temmuz, Ekim ve Mayıs) içeriyordu ve bu aylar her biri 31 gün sürüyordu; diğer aylar ise, 28 gün süren Şubat hariç, her biri 29 gün ile daha kısa bir süreye sahipti. Bu durum, takvimin Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüşüyle hızla uyumsuz hale gelmesine yol açtı. M.Ö. 200 civarında, bu uyumsuzluk o kadar arttı ki, şu anda 14 Mart olarak adlandırdığımız günde gerçekleşen neredeyse tam bir tutulmanın, 11 Temmuz’da gerçekleştiği kaydedildi.
Tarihlerdeki bu kaymayı önlemek için her birkaç yılda bir “Mercedonius” adı verilen bir artık ay eklenmesi gerekiyordu. Bu, takvimin bozulmasını önlemek için mükemmel bir yöntem olmasa da en azından hedefine yaklaşabiliyordu. Ancak Mercedonius sisteminin politik suistimale karşı zayıf olduğu hızlı bir şekilde ortaya çıktı. Pontifeks Maksimus ve Pontifler Koleji, takvimi değiştirme yetkisine sahipti ve bu ruhani liderler bazen görev sürelerini uzatmak gibi politik amaçlar için bu yetkiyi kullanabiliyordu.
Jülyen Takviminin Doğuşu ve Ekstra Aylar
Daha sonra, M.Ö. 45 yılında Julius Sezar, bu karışıklığı düzeltmek amacıyla Jülyen takvimini devreye aldı. Garip bir şekilde, Şubat ayı hariç olmak üzere tüm kısa ayların sonuna bir veya iki gün ekleyerek bir yıldaki toplam gün sayısını daha bilindik bir sayı olan 365’e çıkardı. Bunun ardından artık ay sistemi ortadan kaldırıldı ve her dört yılda bir gün eklenmesine karar verilerek Güneş çevresindeki hareketimize oldukça uyumlu bir sistem oluşturuldu. Ancak bu sistemin yerine oturabilmesi için, ilk olarak takvimin düzeltilerek doğru mevsimlerin doğru yerlere gelmesinin sağlanması gerekiyordu.
Bunu düzeltmek için Sezar, M.Ö. 46 yılına birkaç ay ekledi. Romalı tarihçi Suetonius, Julius Sezar’ın hayatı başlıklı eserinde, “ayrıca, mevsimlerin doğru hesaplanmasının Ocak ayının bir sonraki Kalends’inden başlayabilmesi için, Kasım ve Aralık ayları arasına iki ay daha ekledi” diye yazıyor ve ekliyor: “Bu nedenle bu düzenlemelerin yapıldığı yıl, eski geleneğe göre o yıla ait olan artık ay da dahil olmak üzere on beş aylık bir yıldı.” Sonuç olarak, M.Ö. 46 yılı 445 gün ile kayıtlı tarihteki en uzun yıl oldu ve bazen annus confusedis veya “karışıklık yılı” olarak da anılıyor.
