RMS Titanik’in enkazından geriye kalan eşya ve eserleri kurtarma hakkına sahip olan tek şirket, ABD Hükümeti’nin hukuki itirazı üzerine batık gemiden eser kurtarma planlarını (şimdilik) iptal etti. Titanik, uluslararası sularda bulunması nedeniyle farklı bir statüde yer almakta. Bu nedenle, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) sözleşmesi ve 1994 yılında yapılan ABD-İngiltere anlaşmasıyla korunmaktadır. Bu anlaşmalar, Titanik’in yağmalanmasını ve zarar görmesini önlemeyi hedefliyor.
Ancak, bu koruma önlemleri insanların Titanik’i ziyaret etmesine engel olmuyor. Eğer gerekli kaynaklar ve izinler mevcutsa, araştırmacılar ve meraklılar, batığı ziyaret etme ve iç kısmına girebilme şansına sahipler. Şu anda, yalnızca RMS Titanic, Inc. (RMST) adlı bir şirket, 1994’te Norfolk, Virginia’daki ABD Bölge Mahkemesi tarafından verilen kurtarma hakları sayesinde, yasal olarak enkazdan eşya kurtarma iznine sahip. Fakat 2023 yılında ABD Hükümeti, RMST’nin enkazdan eşya kurtarmayı amaçlayan seferlerini engellemeye çalıştı.
ABD Kongresi’nin 2017’de yürürlüğe koyduğu ABD-İngiltere anlaşmasına göre, “hiç kimse, Ticaret Bakanı tarafından Batık Gemi RMS Titanik ile İlgili Anlaşma hükümleri uyarınca yetkilendirilmediği sürece, RMS Titanik’in enkazını veya enkaz alanını fiziksel olarak değiştirecek veya rahatsız edecek herhangi bir araştırma, keşif, kurtarma veya başka bir faaliyette bulunamaz.” Bu durum, RMST’nin planlarını zorlaştırdı. Şirket, yardım çağrıları yapmak için kullanılan bir Marconi telsiz telgrafını gemi enkazından kurtarma planlarını yapmıştı, ancak bu durum hükümeti yasal bir itirazda bulunmaya yöneltti. Ayrıca, COVID-19 pandemisi nedeniyle planlanan seyahatler ertelendi.
New York Times’ın haberine göre, RMST, Haziran 2023’te bir kez daha mahkemeye başvurarak telgrafı ve diğer eserleri kurtarmayı, ayrıca geminin içini uzaktan kumandalı araçlar kullanarak fotoğraflamayı planladığını bildirdi. Ancak, AP News’in aktardığına göre, hükümet, enkazın bozulabileceğinden endişeliydi, bu bozulma olasılığını özellikle sahada bulunan insan kalıntıları da dahil olmak üzere dikkate alıyordu.
RMST, Titanik’e sabitlenmemiş, yalnızca serbest duran eşyaları almayı ve sadece “bozulma nedeniyle, mevcut yapıya müdahale etmeden, uzaktan kumandalı bir aracın gövdeye nüfuz etmesine yetecek kadar boşluklar oluşan” yerlere girmeyi planladığını bildirdi. RMST’nin avukatı Brian A. Wainger, 2023 yılında New York Times’a yaptığı açıklamada, “Şirket, enkaz sahasında kurtarma faaliyetleri yürütme hakkını elinde tuttuğuna inanıyor.” diyerek bu hakkın, enkaz sahası üzerinde yargı yetkisine sahip olan ABD Bölge Mahkemesi dışında herhangi bir üçüncü taraftan onay almadan uygulanabileceğini ifade etti.
Ancak 2023 yılında şirket, su altı araştırmaları direktörü Paul-Henri Nargeolet’in Haziran 2023’te yaşanan Titan faciasında hayatını kaybetmesinin ardından, enkazın içini ve dışını görüntüleme ve içinden eser çıkarma planlarını iptal etti. Nargeolet, bu keşif gezisini yürüten şirket olan RMST’den ayrı bir şirket olan OceanGate’e uzmanlık sağlıyordu. Şirket, AP News tarafından görülen bir mahkeme dosyasında, “PH Nargeolet ve ailesine ve yakın zamanda olay yerinde hayatını kaybeden diğer dört kişiye ve ailelerine duyduğumuz saygıdan dolayı, şirket şu anda eser kurtarmanın uygun olmayacağına karar verdi.” dedi.
Associated Press’e göre RMST, Aralık ayında mahkemeye 2025 yılında enkaza herhangi bir keşif gezisi düzenlemeyeceğini ve “gelecekte kurtarma operasyonları yürütmenin stratejik, yasal ve mali etkilerini titizlikle değerlendireceğini” bildirdi. Planların durdurulmasına yanıt olarak, ABD Hükümeti Cuma günü şirkete karşı açtığı yasal itirazı geri çekti. Hukuki mücadele şimdilik sona ermiş olsa da, şirketin kurtarma operasyonları için başka planları olup olmayacağı belirsizliğini koruyor. ABD Hükümeti’nin dosyada, “Gelecekteki koşullar gerektirirse, ABD o sırada mevcut olan gerçeklere dayanarak yeni bir müdahale talebinde bulunacak.” şeklinde bir ifade yer aldı.
