James Webb Uzay Teleskobu’nun Çarpıcı Gözlemleri
James Webb Uzay Teleskobu, evrenin derinliklerini keşfederken, kızılötesi ve yakın kızılötesi dalga boylarında görüntüleme yetenekleriyle dikkat çekiyor. Bu teleskop, bilinen gök cisimlerini yenilikçi bir şekilde kaydederek, astronomi dünyasına ilginç veriler sunmaya devam ediyor.
Son dönemde ESA tarafından yayımlanan bir basın bültenine göre, Webb, bir cismin rüzgarını ve jetlerini yakalayarak, kenar tarafından görünümünü tamamen yeni bir şekilde ortaya koyan bir öngezegenimsi diskini görüntüledi. Bu görüntü, Webb’in Dünya’dan yaklaşık iki milyon kilometre uzaklıkta bulunan bir uzay bölgesinden çok yüksek bir hassasiyetle görüntü yakalayabilme yeteneğini bir kez daha gözler önüne seriyor.
Bahsi geçen öngezegenimsi disk, HH 30 olarak adlandırılan bir Herbig-Haro cismidir. Bu tür cisimler, uzayda yeni doğmuş önyıldızları barındıran parlayan bölgeler olarak tanımlanır. Yeni oluşan yıldızlar, gaz jetleri püskürterek çevrelerinde bir rüzgar oluştururlar. Öngezegenimsi disk, kenardan bakıldığında, gaz ve tozun nesnenin merkezindeki yeni doğan yıldızdan nasıl uzaklaştığını gösteriyor.
Kenar görünümündeki bu tür gözlemler, tanıdık gök cisimlerini bambaşka şekillerde sunma kapasitesine sahiptir. Daha önce Hubble Uzay Teleskobu tarafından görüntülenen bu disk, ancak Webb ile aynı çözünürlükte (veya aynı dalga boylarında) görüntülenememişti. Hubble, optik, morötesi ve bazı kızılötesi dalga boylarında evreni görüntülemeye devam etse de, Webb çok daha geniş bir yelpazede veriler sunabiliyor.
Webb’in HH 30 gözlemleri, tozun bu tür öngezegenimsi disklerde nasıl evrimleştiğini belirlemeye yönelik bir programın parçası olarak kaydedildi. Webb’in sağladığı veriler, diskin farklı dalga boylarında nasıl göründüğünü incelemek için önceki Hubble gözlemleri ve Atacama Büyük Milimetre/milimetre altı Dizisi (ALMA) verileriyle birleştirildi. Webb’in kaydettiği HH 30’un kızılötesi görüntüsü, bu muazzam uzay teleskobunun nesnenin yalnızca bir görüntüsünü sunduğunu gösteriyor.
Ayrıca, Webb, diski görünür, yakın kızılötesi ve orta kızılötesi ışıkta da görüntüleyebilme yeteneğine sahip. Diskin ince kırmızımsı bir çizgi olarak göründüğü diğer görüntü, ALMA tarafından yakalanmıştır. Cismin merkezinden (hem üstten hem de alttan) çıkan renk çizgisi, madde jetleri olarak adlandırılmaktadır. Diskin kendisi ise, nesnenin parlak mavi-yeşil bölümlerini ayıran dar, koyu toz bandı ile dikkat çekmektedir. Görüntünün sol alt köşesine doğru uzanan ince bir mavi kuyruk da dikkat çekici bir ayrıntıdır.
Bu tür görüntüler, bilim insanlarının genç yıldızları çevreleyen eter ortamında gezegenlerin nasıl oluştuğunu anlamalarına yardımcı olmaktadır. Webb, bu tür nesneleri gözlemlemeye devam ettikçe, farklı dış gezegenlerin oluşum süreçlerini ve kendi güneş sistemimizin (ve dolayısıyla kendi gezegenimizin) nasıl meydana geldiğini daha iyi anlayabileceğiz.
