Kaşınma ve Cilt Sağlığı Üzerine Yeni Bulgular
Vücudunuzda kaşınan bir yarayı, alerjik bir döküntüyü ya da bir böcek ısırığını asla kaşımamanız gerektiğini duymuşsunuzdur. Bunun nedeni, kaşımakla rahatsızlığın geçici olarak azalması, ancak bu davranışın sonuçlarının daha kötü olabileceğidir. Fareler üzerinde gerçekleştirilen yeni bir çalışma, bu tavsiyenin bilimsel bir temele dayandığını ve nedenini ortaya koydu.
Bir böcek ısırığı gibi kaşınan bir yeri kaşımak, anlık bir rahatlık sağlasa da, bu davranışın evrimsel olarak korunan bir tepki olduğu düşünülmektedir. Daniel Kaplan, Pittsburgh Üniversitesi’nde dermatoloji ve immünoloji profesörü ve çalışmanın kıdemli yazarı, bu konuyla ilgili olarak şöyle açıklama yapıyor: “Kaşımak genellikle zevklidir, bu da bu davranışın evrimleşebilmesi için bir tür fayda sağlaması gerektiğini gösteriyor.” Kaplan ayrıca çalışmanın bulgularının, kaşınmanın bakteriyel cilt enfeksiyonlarına karşı bir savunma mekanizması olarak da işlev gördüğüne dair kanıtlar sunduğunu belirtiyor.
Alerjik kontakt dermatit, cildimizi tahriş eden alerjenlere karşı ortaya çıkan bir alerjik reaksiyondur. Kauçuk, kozmetik ürünler, yapıştırıcılar, zehirli sarmaşık, ayçiçeği, krizantem ve lale gibi bitkiler, nikel veya kobalt gibi metaller ve hatta bazı ilaçlar bu duruma yol açabilir. Bu tür alerjilerin semptomları arasında kaşıntılı ve şişkin döküntüler yer alır. Kaşımak, bu kırmızı lekelerin daha fazla iltihaplanmasına neden olarak kaşıntının artmasına ve iyileşme süresinin uzamasına yol açabilir.
Kaplan ve meslektaşları, bu kısır döngünün sebeplerini incelemek için, kaşıntıya neden olan alerjenleri kullanarak egzama benzeri semptomlar ürettiler. Bu süreçte, normal fareler ve kaşınma algılayan nöronları olmadığı için kaşınmayan fareler karşılaştırıldı. Normal farelerin kulaklarını kaşımasına izin verildiğinde, kulaklarında nötrofil adı verilen bağışıklık hücreleriyle dolu bir şişlik oluştu. Öte yandan, kaşımayan fareler daha hafif bir şişlik ve iltihap yaşadı. Bu sonuç, kaşınmanın ciltte daha fazla tahrişe yol açtığını gösteriyor.
Çalışma sırasında araştırmacılar, kaşımanın ağrı algılayan nöronların “P maddesi” adı verilen bir bileşiği serbest bırakmasına yol açtığını da keşfettiler. P maddesi, nörotransmitter ve nöromodülatör olarak işlev gören bir nöropeptittir. Bu bileşik serbest bırakıldığında, iltihabın temel koordinatörleri olan mast hücrelerini aktive ederek kaşıntı ve iltihabı yönlendirir. Kaplan’ın ifadesine göre, mast hücreleri doğrudan alerjenler tarafından aktive edilir ve bu, küçük çaplı iltihaplanma ve kaşıntıya neden olur. Ayrıca, P maddesi’nin serbest kalması, mast hücrelerini ek olarak aktif hale getirerek kaşınmanın ciltte daha fazla iltihaplanmaya yol açmasına sebep olur.
Bu önemli bulgular, kaşımanın cilt sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı olmaktadır. Makale Science dergisinde yayımlandı.
