Teknolojinin gelişimi ile birlikte yeni iş kollarının da ortaya çıkması ve yeni meslek kavramları ile karşılaşılması “geleceğin mesleklerinin daha çok dijital tabanlı meslekler olacağı” gerçeğini de beraberinde getirmektedir.
Çocuklarımıza sorulan “Büyüyünce ne olmak istersin?” sorusunun karşılığı yeni dünya düzeninde de oldukça değişmiştir.
Özellikle pandemi sonrası toplumların dijital dönüşümlerindeki hızlılık dünyada şirketlerin de yeni teknolojilerle iş yapabilme potansiyellerini geliştirirken yine bu yeni teknolojilere yatkınlığı olan hatta uzmanlığa sahip yetenekleri çalıştırma isteğini de arttırmıştır. Hal böyle olunca, gelecek vadeden klasik mesleklerden dijital mesleklere talebin yoğunlaştığı ve iş hayatında da tercihlerin genellikle bu yeteneklere sahip kişiler üzerinde yapıldığı görülmektedir.
2000’li yıllar ile gündeme gelen “dijitalleşme” olgusu mesleklerin de bu yönde ilerlemesine neden olmuştur. Birçok şirket iş kültürünü ve operasyonel süreçlerini “dijitalleşme” ile paralel götürmek arzusundadır. Bu noktada artık günümüzde de “yapay zekâ”, “mobil uygulama”, “5G”, “bulut bilişim” ve “nesnelerin interneti” gibi birçok dijital teknolojiler kullanılmaktadır.
Geleceğin mesleği olarak görülen bazı meslekleri şu şekilde sıralayabiliriz; “yapay zekâ uzmanı”, “yapay zekâ mühendisi”, “robot ve makine uzmanı”, “bulut mimarı”, “veri uzmanı” “web geliştiricisi”, “dijital tasarım uzmanı”, “sosyal medya uzmanı” ve “dijital pazarlama uzmanı” v.b.
Elbette, 21’inci yüzyılda gelecek vadeden meslekler doğrultusunda bireyleri bu yeni mesleklere entegre edebilecek dijital becerilerin ve bu becerilerin geliştirilmesi için de gerekli eğitim ve öğretimin yaratılması da önemlidir.
Robot teknolojileri, bulut altyapısı, nesnelerin interneti, siber güvenlik, yapay zeka, sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik, makine öğrenmesi, derin öğrenme vb. gibi birçok akıllı teknolojiye hakim bireylerde aranılan özellikler arasında güncel teknik bilgi ve becerilerin yanında idrak etme, yaratıcı düşünme ve problem çözebilme gibi düşünsel becerilere de ihtiyaç duyulmaktadır.
Yeni meslekler için ihtiyaç duyulacak en dikkat çekici beceriler “analitik düşünce ve inovasyon”, “stres yönetimi”, “aktif öğrenme”, “akıl yürütme”, “analitik düşünme”, “fikir üretme, duygusal zeka”, sorun gidermede esneklik”, “yaratıcılık”, “özgünlük ve girişimcilik”, “liderlik ve sosyal etki”, “teknoloji kullanımı” v.b. becerilerdir.
Bu becerilerin yetkin eğitimcilerle bireylere kazandırılması da oldukça değerlidir. Bu noktada, teknolojiyi yönlendiren; yetkin beşeri sermayeye sahip; üniversite, özel sektör, STK ve kamu işbirliği ile dijital ürün ve hizmet geliştiren, sürdürülebilir, kapsayıcı ve rekabetçi bir dijital ekonomiye ulaşmak da kıymetlidir.
Bu noktada; teknoloji eğitimine erken yaşlarda başlanmasını sağlayacak şekilde eğitim müfredatında ve idari düzenlemelerde gerekli değişikliklerin yapılması ve bu değişikliklerin gerçekleştirilmesi esnasında öncelikle MEB ve YÖK olmak üzere; ilgili kurumların koordinasyonunda, STK, özel sektör ve üniversite ile birlikte dijital mesleklere yatkın bireylerin yetiştirilebilmesi için ilkokuldan üniversiteye kadar uyumlu bir müfredatın yaratılması konusunda iş birliği yapılmasının önemli olacağı düşünülmektedir.
Bununla birlikte, uluslararası alanda da geçerliliği olan dijital mesleklere ve gerektirdiği dijital becerilere sahip olmak için sadece ulusal düzeyde eğitimler almanın yanı sıra dijital platformlar aracılığıyla da ilgili eğitimlere katılım sağlanmalı ve sertifikalar alınmalıdır.
Yararlanılan Kaynaklar:
Nazan, BUDAK; “Geleceğin Meslekleri ve Dijital Beceriler”, C. SELEK ÖZ (Ed.). Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Seçme Yazılar, Sakarya, 2021.
T.C. Kalkınma Bakanlığı On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) “Dijital Ekonomide Meslekler Ve Yetkinlikler Çalışma Grubu Raporu”, Ankara, 2018; DijitalEkonomideMeslekler_ve_YetkinliklerCalismaGrubuRaporu.pdf
https://dijitalmedyavecocuk.bilgi.edu.tr/2020/12/24/dijital-dunyanin-dijital-meslekleri/
Skills Development Scotland , My Kids Career. Jobs of The Future (https://www.mykidscareer.com/career-discussions/jobs-of-the-future/)
https://www.kariyer.net/kariyer-rehberi/gelecek-vadeden-dijital-meslekler/
