Putresin: Ölümün Kokusunun Gizemi
Sinekler, bir cesedin kokusunu kilometrelerce uzaklıktan algılayabiliyor ve bu kokunun kaynağına ulaşmak için 2 metre derinliğe kadar inebiliyorlar. Görünüşe göre, ölüm kokusunu algılayabilenler sadece leş yiyiciler değil; yapılan araştırmalar, cesetler tarafından salınan bir bileşiğin insan davranışları üzerinde beklenmedik etkileri olabileceğini ortaya koyuyor.
Öldüğümüz zaman bedenimiz, putresin adı verilen bir kimyasal salgılar. Bu bileşik, cesetlerin kötü kokusuna neden olan maddelerden biridir. 2015 yılında gerçekleştirilen bir çalışma, putresinin insanlarda savunma ve kaçış davranışları üzerinde tehdit sinyali oluşturup oluşturmadığını araştırdı.
Deneylerin Düzeni
Bu ilginç çalışma kapsamında dört farklı deney yapıldı:
- Deney 1: Bu deneyde, katılımcılar putresin, amonyak veya su kokularına maruz bırakıldı. Ardından, 80 metre mesafe boyunca yürüme süreleri ölçüldü.
- Deney 2: Benzer şekilde, katılımcıların putresin, amonyak veya su ile temas ettikten sonra kaçış davranışları incelendi.
- Deney 3: Katılımcılara putresin, amonyak veya su kokusu verildi ve daha sonra kelime kökü tamamlama görevi verildi. Örneğin, “k_ş” gibi bir ipucu verildiğinde, “kış”, “kaş” veya “koş” gibi kelimeler oluşturulması istendi. Ardından, katılımcıların 60 metre yürüme süreleri kaydedildi.
- Deney 4: Bu deneyde, savunma davranışları üzerindeki etkiler araştırıldı. Katılımcılara düşük konsantrasyonlarda putresin ve amonyak kokuları verildi ve daha sonra yazarın batı değerlerini sorgulayan bir makale okumaları istendi. Sonrasında, yazara karşı hisleri hakkında sorular soruldu ve kaçma istekleri, anketi tamamlamaları için geçen süre ile ölçüldü.
Deney Sonuçları ve Etkileri
Bu araştırma, katılımcıların putresin kokusuna maruz kalmasının, onların farkında olmasalar bile artan bir uyanıklık durumuna yol açtığını gösterdi. Putresin kokusunu alan katılımcıların, kaçış deneylerinde daha hızlı hareket ettikleri ve diğer koşullardaki katılımcılara göre daha fazla düşmanlık ve savunma davranışı sergiledikleri gözlemlendi. Bu durum, tehlikeli bir ortamda hayatta kalmak adına savaş veya kaç reflekslerini tetikleyen bir kimyasal sinyalin etkisi olabilir.
Yazarlar, test sonuçlarına genel bir bakışta, putresine kısa bir süre maruz kalmanın katılımcılarda “çevresel tehditlerle başa çıkmak için tasarlanmış tehdit yönetimi tepkilerini harekete geçirdiğini” belirtti. Ancak, bu çalışma yalnızca ilk önerileri sunduğu için, putresin üzerine daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Bu çalışma, Frontiers in Psychology dergisinde yayınlanmıştır.
