2024 Başkanlık Seçimleri: İlk Sonuçlar ve Beklentiler
Associated Press’in (AP) yayımladığı resmi olmayan verilere göre, Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı Donald Trump, Indiana ve Kentucky eyaletlerinde önde giderek toplamda 19 delege kazandı. Demokrat Parti’nin başkan adayı Kamala Harris ise Vermont eyaletindeki yarışı kazanarak 3 delege elde etti. ABD’de başkanlık seçimlerinde 538 delegenin yarısından fazlası olan 270 delegeye ulaşan aday, başkanlık seçimini kazanmış sayılıyor.
ABD’de gerçekleştirilen 60. başkanlık seçimlerinin başlangıcında, özellikle bazı doğu eyaletlerinde oy kullanma işlemleri hızla tamamlanmaya başladı. Oy verme işlemleri birçok eyalette sabah 06:00’da (TSİ 14:00) başlamışken, Kentucky ve Indiana’nın bazı bölgelerinde yerel saatle 18:00’de sona erdi. Bu durum, seçim gününün ilk sandıklarının kapanmasına yol açtı. Doğu yakasındaki birçok eyalet için sandıklar yerel saatle 19:00’da kapanmaya başlayacak.
Sonuçları merakla beklenen başkanlık yarışında, Demokrat adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçi adayı Donald Trump karşı karşıya geldi. Sandıkların kapanmasının ardından oy sayım işlemlerine geçildi. Trump, Florida eyaletindeki Palm Beach’teki Kongre Merkezi’nde seçimi takip ediyor. Oy sayımının başladığı Indiana, 11 delegeye; Kentucky ise 8 delegeye sahip. İlk verilere göre, Trump bu iki eyalette de önde gidiyor.
ABD’de yeni başkanın belirlenmesinin yanı sıra, Kongre’nin iki kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi ve 34 sandalyeli Senato için de seçmenler oy kullanıyor. Üç farklı saat diliminin bulunduğu ülkede, oy verme işlemlerinin başlangıç ve bitiş saatleri eyaletlere göre değişiklik göstermektedir.
Oy Verme Saatleri ve Kapanışlar
Doğu yakasında oy verme işlemi, New York ve Virginia’da saat 06:00’da (TSİ 14:00) başlamışken, Florida ve Pensilvanya gibi eyaletlerde saat 07:00’de (TSİ 15:00) başlamıştır. Sandıklar, eyaletlere göre şu saatlerde kapanacaktır:
- 19:00’da (TSİ 03:00) – Virginia ve Florida
- 20:00’da (TSİ 04:00) – Washington DC ve Pensilvanya
- 21:00’de (TSİ 05:00) – New York
- 20:00’de (TSİ 07:00) – California, Idaho (1. bölge), Oregon ve Washington
- 08:00’de (TSİ 06:00) – Hawaii
- 09:00’da (TSİ 07:00) – Alaska
Seçim günü, ABD’nin en kuzeybatısında bulunan Alaska ve Hawaii eyaletleriyle birlikte oy verme işlemleri sona erecektir. En kritik eyaletler, salıncak eyaletler olarak bilinen, her iki parti arasında tercihleri değişebilen yerler olacaktır.
Seçim sonuçlarının açıklanmasında gecikme olabileceği beklentisi, 2020 seçimlerinde sonuçların açıklanmasının yaklaşık 4 gün sürdüğü göz önüne alındığında, oldukça muhtemeldir. Anket sonuçlarında Cumhuriyetçi aday Trump ile Demokrat aday Harris’in birbirine çok yakın olması, bu yıl da sonuçların seçim gecesi netleşmeyebileceğini gösteriyor. Özellikle Pensilvanya ve Wisconsin gibi salıncak eyaletlerde, posta yoluyla kullanılan oyların sayım sürecinin yavaşlatabileceği belirtiliyor.
Oy Sayım Süreci ve Yeniden Sayım Kuralları
Oy pusulalarına, seçim görevlileri veya bazı eyaletlerde sandık görevlileri tarafından itiraz edilebiliyor. İtirazlar sonrası oy pusulaları seçim yetkilileri tarafından inceleniyor ve evraka işlenmeden önce eyalet oy sayım kurullarına sunuluyor. Her eyaletin oyların yeniden sayılmasına ilişkin kendi yasaları mevcuttur. Örneğin, Pennsylvania ve Arizona’da iki aday arasındaki fark, toplam oyların yüzde 0,5’inden az olursa oylar otomatik olarak yeniden sayılmaya alınır. Ayrıca North Carolina ve Georgia’da da benzer kurallar geçerlidir; oy farkı yüzde 0,5’ten az olursa, adaylardan biri oyların yeniden sayılmasını talep edebilir.
Yeniden sayım, adaylar, mahkemeler veya seçmen grupları tarafından talep edilebiliyor, ancak bu kurallar eyaletler arasında büyük farklılık göstermektedir. Özellikle Nevada ve Arizona gibi eyaletlerde, posta yoluyla kullanılan oyların sayım sürecinin diğerlerinden uzun sürmesi nedeniyle sonuçların gecikmesi bekleniyor. Amerikan basını, salıncak eyaletlerdeki yarışın başa baş gitmesi durumunda, resmi olmayan sonuçları duyurmak için daha somut ve fazla veri gelmesini bekliyor.
Adaylardan birinin başkan seçilebilmesi için 270 delegeye ulaşması gerekiyor. ABD’de seçim süreci, seçim gününden sonra da uzun bir süre devam ediyor. Tüm eyaletlerin, 10 Kasım ile 11 Aralık arasında seçim sonuçlarını resmen onaylaması gerekmektedir. Seçiciler Kurulu üyeleri, 17 Aralık’a kadar başkan adayına oylarını verip, bu oyları Washington’a göndermelidir. Gönderilen oyların en geç 23 Aralık’a kadar ABD Kongresi’ne ulaşması gerekiyor. Temsilciler Meclisi Genel Kurulu, 6 Ocak’ta ortak oturumda bir araya gelerek, yeni Kongre üyeleri, eyaletlerden gelen oyları alfabetik sıraya göre okuyarak sayacak ve sonuçlar resmen duyurulacaktır.
