EBRD’nin 2024 Yılı Türkiye Finansmanı Rekor Kırdı
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), 2024 yılı boyunca Türkiye’ye sağladığı finansmanla rekor bir başarıya imza attı. Banka, bu yıl Türkiye’ye toplamda 2,6 milyar euro finansman sağladı. Önceki yıl olan 2023’te bu rakam 2,5 milyar euro seviyesindeyken, 2022’de ise 1,6 milyar euro olarak gerçekleşmişti. 2024 yılındaki bu rekor finansman, özel sektörün yeşil dönüşüme olan talebi ve Şubat 2023 depreminden etkilenen bölgelere yapılan sürekli destekle mümkün oldu.
Türkiye, üst üste beşinci yıl boyunca EBRD’nin yatırım yaptığı ekonomiler arasında en fazla yatırım alan ülke olma unvanını korudu. Banka, Türkiye’de toplamda 51 farklı projeye yatırım yaparken, bu yatırımların %93’ü özel sektöre yönlendirildi. Ayrıca, tüm yatırımların %60’ından fazlası toplumsal cinsiyet odaklı projelerden oluştu. Yeşil yatırımlar da önemli bir ivme kazanarak, bankanın Türkiye’deki yıllık yatırımının yaklaşık %60’ı yeşil dönüşüme katkıda bulundu. EBRD’nin Türkiye’deki toplam yatırımı 2024 yılı itibarıyla 22 milyar euroyu aşarken, bankanın Türkiye’deki portföyü de 8 milyar euroyu geçti.
EBRD’nin Türkiye Projeleri
EBRD’nin yeşil odaklı projeleri, yenilenebilir enerji yatırımlarını desteklemekle sınırlı kalmayıp, Türkiye’de finans dışı özel bir şirket tarafından ihraç edilen ilk sürdürülebilirlik tahviline yatırım yaparak ve Türkiye’nin en büyük indirim perakendecilerinden birine 200 milyon dolar tutarında sendikasyon kredisi sağlamak gibi çeşitli sektörlere yayıldı. Ayrıca, 2024 yılında Türkiye Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile işbirliği yaparak, Dünya Bankası Grubu ve Uluslararası Finans Kurumu tarafından desteklenen Türkiye Endüstriyel Karbonsuzlaştırma Yatırım Platformu’nu (TIDIP) başlattı. Bu platform, 2030 yılına kadar 5 milyar ABD doları yatırım yapmayı hedefliyor.
EBRD, depremden etkilenen bölgelerdeki toparlanma ve yeniden yapılanma projelerine de finansman sağlamaya devam etti. Deprem bölgesindeki önemli projeler arasında, Enerjisa Enerji’ye verilen kredi ile elektrik dağıtımının yeniden sağlanması, Gaziantep’teki su ve atık su sistemlerinin yeniden yapılandırılması için bankanın ilk belediye projesinin finansmanı ve Kipaş Mensucat’a verilen kredi bulunuyor. Banka, depreme yönelik 1,5 milyar euro değerindeki müdahalesinin büyük bir kısmını halihazırda hayata geçirirken, odak noktası deprem ve göç nedeniyle zorlanan bölgelerdeki altyapı projelerine kaydı. 2024 yılının en büyük EBRD finansmanı, bankanın Kuzey Marmara Otoyolu’nun son bölümünün inşasını finanse etmek üzere Nakkaş Otoyol Yatırım ve İşletme’ye sağladığı destek oldu. Bu 240 milyon dolar tutarındaki sendikasyon, ülkede tamamen uluslararası finansörlerin katılımıyla yapılandırılan ilk yol yap-işlet-devret projesi olma özelliği taşıyor.
Türkiye Yöneticisinden Değerlendirmeler
EBRD Türkiye ve Kafkaslar Yönetici Direktörü Elisabetta Falcetti, Bloomberg HT’ye yaptığı özel değerlendirmede Türkiye’ye yönelik rekor finansmanın temel unsurlarını anlattı. Türkiye’nin en büyük ve en dinamik pazarlar arasında yer aldığını belirten Falcetti, bu ülkenin hem stratejik odaklarının temel taşı hem de inovasyon ve etkili yatırım stratejileri için bir örnek alan konumunda olduğunu ifade etti. Kapsamlı altyapı projelerini yönetmekten yeşil finansman modellerine öncülük etmeye kadar Türkiye’de edindikleri deneyimlerin Sahra Altı Afrika gibi yeni bölgelerde önemli değer sunduğunu vurguladı.
Türkiye’deki başarılarının temel itici gücünün, özel sektörün canlı ve dirençli yapısından kaynaklandığını belirten Falcetti, Türk özel sektörünün zorlu koşullarda bile performans gösterme konusundaki deneyimlerinin verimli ortaklıklar kurmalarına olanak sağladığını ifade etti. Türkiye’deki yatırımların arkasındaki bir diğer önemli faktörün ise kamu ve özel sektör ortaklarının yeşil dönüşüme yönelik artan iştahı olduğunu dile getiren Falcetti, EBRD’nin yıllardır yatırımlarının yarısından fazlasını yeşil projelere yönlendirdiğini, 2024’te bu rakamın %60’a ulaşarak bankanın genel ortalamasının üzerine çıktığını belirtti.
Falcetti’den Ekonomik Değerlendirme
Falcetti, Türkiye ekonomisi için 2025 yılında önemli başlıklar olan dezenflasyon ve para politikası patikasıyla ilgili de değerlendirmelerde bulundu. 2025 yılında daha fazla faiz indirimi beklediklerini ifade eden Falcetti, indirimlere rağmen enflasyon önemli ölçüde düşene ve enflasyon beklentileri çıpalanana kadar genel politika duruşunun sıkı tutulması gerektiğini düşündüklerini söyledi. “Bizim için önemli olan ekonomik istikrarın devam etmesi ve para otoritelerinin özerkliğinin güçlenmeye devam etmesidir” ifadelerini kullandı.
Gelecek Planlamaları
Falcetti, Bloomberg HT’ye bankanın gelecek planlamalarına ilişkin de değerlendirmelerde bulundu. Türkiye’nin iddialı iklim hedefleri doğrultusunda yeşil dönüşümün özel sektör için sürekli bir odak noktası olmasını beklediklerini ifade eden Falcetti, 2025 yılında yeşil projelerin yoğunlaştırılmasını öngördüğünü belirtti. Ayrıca, Türkiye’de beşeri sermayenin gelişimini desteklemeye devam edeceklerini vurgulayan Falcetti, deprem bölgesindeki çalışmalarının sürdürülebilir altyapı ve bölgesel entegrasyona odaklanacağını dile getirdi. Falcetti, halihazırda bu ihtiyaçlara cevap veren projelere bakıldığını ifade etti.
Falcetti, 2025 için şunları söyledi: “2025’te Türkiye ekonomisinin gücü ve dayanıklılığı için hayati önem taşıyan KOBİ’leri desteklemeye devam edeceğiz. Özellikle tedarik zinciri finansmanı konusuna odaklanıyoruz. Kısa bir süre önce Şok ve Akbank ile şirketin deprem bölgesindeki tedarikçilerini desteklemek için bir ortaklık duyurduk. Sadece şirketlerin kendilerinde değil, aynı zamanda tedarik zincirlerinde de bir etki yaratmak için ortaklarımız ve müşterilerimizle birlikte çalışmaya devam edeceğiz.”
