Uyku ve Beyin: Göz Bebeği Hareketlerinin Sırları
Uyku, vücudumuz için hayati bir gereksinim olmasına rağmen, beynimizin bu süreçte ne kadar aktif olduğunu belki de hiç düşünmemişizdir. İsviçreli bilim insanları tarafından gerçekleştirilen yeni bir çalışma, kapalı göz kapaklarımızın ardında tahmin ettiğimizden çok daha fazlasının olduğunu ortaya koyuyor.
ETH Zürich’ten araştırmacılar, uyuyan katılımcıların göz bebeklerini analiz ederek bazı ilginç bulgular elde etti. Nature Communications dergisinde yayımlanan bu çalışma, uyku sırasında göz bebeklerinin boyutunun sürekli olarak değiştiğini gösteriyor. Bu değişikliklerin, farklı beyin aktivasyonu seviyelerine işaret ettiğini ve doktorların bu verileri kullanarak uyku bozukluklarını teşhis edebileceğini belirtiyor. Çalışmanın ortak yazarı Caroline Lustenberger, göz bebeği hareketlerinin beynin uyanıklık durumu veya uyku-uyanıklık döngüsünü düzenleyen bölgelerdeki aktivasyonu yansıttığını ifade ediyor.
Bu sonuçlar, uykunun genellikle düşük bir uyarılma seviyesiyle ilişkili olduğuna dair geleneksel varsayımlarla çelişiyor. Beyin Aktivitesini İzlemek: Zorlu Bir Süreç
Araştırmacılar, beynin aktivasyon seviyelerini düzenleyen locus coeruleus adlı bölgenin incelenmesinin zorluğuna dikkat çekiyor. Ancak, göz bebeği boyutunun beyin aktivitesini yansıttığı bilgisinden yola çıkarak ekip, uyku sırasındaki beyin aktivasyonunu izlemek için göz bebeği hareketlerini değerlendirdi. Deney sırasında, katılımcıların bir gözü bantlandı, nemlendirildi ve şeffaf bir bandajla kapatıldı. İlginç bir şekilde, karanlık ortamda katılımcılar gözlerinin açık olduğunu unutup uyuyabildi.
Çalışmanın baş yazarı Manuel Carro Domínguez, gözlerin açık tutulmasının başlıca endişeleri olduğunu, ancak bu teknik sayesinde başarılı olduklarını vurguluyor. Araştırma, uyku sırasında göz bebeği hareketlerinin aktivasyon seviyelerinde sürekli bir değişim olduğunu doğruladı. Bu bulgular, önceki hayvan çalışmalarının sonuçlarıyla uyumlu olup, uyku istikrarı ve hafıza pekiştirme gibi beyin aktiviteleriyle göz bebeği hareketleri arasında önemli bağlantılar olduğunu gösteriyor. Ayrıca, beynin sese verdiği tepkinin de göz bebeklerindeki hareketlerle ilişkili olabileceği keşfedildi. Ancak, locus coeruleus’un bu dinamikleri doğrudan etkileyip etkilemediği henüz kanıtlanmış değil.
Lustenberger, “Sadece beyin aktivitesi ve kalp aktivitesiyle ilişkili göz bebeği değişimlerini gözlemliyoruz” diyor. Ekip, bu olası ilişkiyi derinlemesine incelemek ve uykunun bu dinamikten nasıl etkilendiğini anlamak için yeni çalışmalar yapmayı planlıyor. Eğer güçlü bir bağlantı bulunursa, göz bebeği hareketleri bir gün uykusuzluk, travma sonrası stres bozukluğu ve hatta komadaki bir hastanın iyileşme durumu gibi bozuklukların tespiti için kullanılabilir.
