Portekiz’de yaklaşık 11 ay önce kurulan azınlık sağ hükümeti, güven oylamasında yeterli oyu alamayarak görevine son verdi. Bu olay, 1974’teki demokrasiye dönüşten bu yana yaşanan ikinci hükümet düşüşü olarak kaydedildi. İlk düşüş, 48 yıl önce, 1977 yılında gerçekleşmişti. Hükümetin düşüş nedenleri arasında, Başbakan Montenegro’nun kendi kurduğu ve siyasete aktif olarak katıldıktan sonra hisselerini eşi ve iki çocuğuna devrettiği “Spinmuviva” adlı aile şirketiyle bağlantılı yolsuzluk iddiaları öne çıkıyor.
Başbakan Montenegro, 21 Şubat’ta aşırı sağcı Chega ve 4 Mart’ta Portekiz Komünist Partisi (PCP) tarafından sunulan iki gensorunun Meclis’te reddedilmesine rağmen, azınlık hükümetinin yaşadığı siyasi krizi aşmak için güven oylaması talebinde bulundu.
142 Milletvekili Hayır Dedi
Bugün Meclis’te yapılan oylamada, toplam 230 milletvekilinin 142’si “hayır”, 88’i ise “evet” oyu vererek güvenoyu alamayan hükümetin düşmesine sebep oldu. Azınlık hükümetindeki Sosyal Demokrat Parti (PSD) ve Hristiyan Demokratlar dışında, yalnızca muhalefetteki Liberal Girişim (IL) güvenoyuna destek verirken, ana muhalefet partisi Sosyalist Parti (PS) ile Portekiz Komünist Partisi (PCP), Birleşik Sol (BE), Özgür (L), İnsanlar-Hayvanlar-Doğa (PAN) ve aşırı sağcı Chega partileri karşı oy kullandı.
Hükümetin güven oylamasını geri çekebilmek için, Başbakan Montenegro ile ana muhalefet lideri Pedro Nuno Santos’un baş başa görüşmesi ve Montenegro hakkındaki iddialar için 15 günlük süreli Meclis Araştırma Komisyonu önerileri reddedildi. Meclis oturumunda konuşan Başbakan Montenegro, Portekizlilerin yeni bir erken seçim istemediğini vurgulayarak, ana muhalefetteki PS’yi “ekonomik istikrarı bozmakla” suçladı. Ayrıca, partisinin başbakan adayı olacağına dair bir kez daha duyuru yaptı.
Üç Yılda Üç Kez Sandığa Gidilecek
PS lideri Santos, güven oylamasının geri çekilmesi için Montenegro’nun hakkındaki iddialarla ilgili Meclis’te Araştırma Komisyonu kurulmasını şart koşarak, krizin tek sorumlusunun “şüpheleri gidermeyen Montenegro” olduğunu savundu. PS, Araştırma Komisyonu’nun 90 günlük olmasını, hükümetin talep ettiği gibi 15 günlük bir komisyonun “ciddi olmadığını” ileri sürdü. Oturum sonundaki oylama ile birlikte, Portekizliler son üç yıl içinde üçüncü kez sandığa gitmek zorunda kalacak. Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa’nın 11 veya 18 Mayıs tarihinde erken seçim kararı alması bekleniyor.
Portekiz basınında yayımlanan bazı anketler, hükümetin yaşadığı krizin etkisiyle ana muhalefetteki Sosyalist Parti’nin oylarının artacağını ve olası bir seçimde kazanan olacağını gösteriyor.
Azınlık Hükümeti 1 Yılını Doldurmadı
Şu anda Avrupa Birliği Konseyi Başkanı olan Antonio Costa, bir yolsuzluk soruşturmasında adı geçmesinin ardından, Kasım 2015’ten beri sürdürdüğü başbakanlık görevinden Kasım 2023’te istifa etmişti. Costa, son olarak 30 Ocak 2022’deki erken seçimde tekrar seçilmişti. Başbakan Montenegro, yaklaşık 11 ay önce yapılan erken genel seçimlerin ardından 80 milletvekiline sahip olan PSD (78) ve Hristiyan Demokratların (2) ittifakı olan Demokratik İttifak (AD) ile 2 Nisan 2024’te azınlık hükümeti kurmuştu.
Montenegro Hakkındaki İddialar
Portekiz basınında çıkan haberlere göre, Montenegro’nun kurduğu ve 2022 yılında PSD başkanı seçildikten sonra hisselerini eşi ve iki çocuğuna devrettiği Spinumviva, ülkedeki birçok otel ve kumarhanenin imtiyazına sahip olan Solverde firması ile çeşitli iş birlikleri yapıyordu. Ayrıca, avukatlık yapan Montenegro’nun 2018-2022 yılları arasında devletle kumarhane imtiyazları konusundaki müzakerelerde Solverde’nin yasal temsilcisi olduğu iddia ediliyor. Solverde, bu haberlerin ardından 4 Mart’ta, “şirketin ismini korumak” amacıyla Spinumviva ile olan sözleşmesini iptal ettiğini duyurdu.
