Çin Ordusunun Tayvan Çevresindeki Askeri Tatbikatı
Çin Halk Kurtuluş Ordusu Doğu Cephesi Komutanlığı, Tayvan Boğazı ve Tayvan Adası’nın kuzey, güney ve doğu bölgelerinde kapsamlı bir askeri tatbikat başlattığını duyurdu. Komutanlık Sözcüsü Li Şi, “Müşterek Kılıç-2024B” adı verilen tatbikata kara, hava, deniz ve roket kuvvetlerinden çok sayıda birliğin katıldığını belirtti. Tatbikat sırasında uçak ve gemilerin çeşitli yönlerden adaya yaklaşarak müşterek saldırılar gerçekleştireceği ifade edildi. Li, bu tatbikatın gerçek muharebe kabiliyetlerini test etmeyi amaçladığını ve deniz-hava muharebe hazırlık devriyeleri ile kara ve deniz hedeflerine yönelik saldırılar gerçekleştireceğini kaydetti. Ayrıca, tatbikatın ulusal güvenliği ve birliği korumak için meşru bir eylem olduğunu vurgulayarak, Tayvan’ın bağımsızlığını savunan unsurlara karşı güçlü bir caydırıcı olacağını dile getirdi.
Tayvan Savunma Bakanlığı, sosyal medya platformu X’teki açıklamasında, Çin ordusunun tatbikatını doğrularken, “Çin ordusunun irrasyonel ve provokatif eylemlerini kınıyoruz. Ulusal egemenliğimizi korumak için gerekli güçleri devreye sokacağız.” ifadelerine yer verdi.
Tayvan Lideri Lai’nin “Ulusal Gün” Konuşması
Çin’in tatbikatı, Tayvan’daki hükümetin lideri Lai Ching-te’nin ilk “Ulusal Gün” konuşmasının ardından gerçekleştirildi. Lai, 10 Ekim’de, 1912’deki Çin Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecini başlatan 1911 Devrimi’nin yıl dönümünde yaptığı konuşmada, Pekin yönetiminin Tayvan’ı temsil etme hakkının olmadığını savundu. Lai, Tayvan’ın bağımsızlığını korumak için kararlı olduklarını ve Pekin yönetiminin ilhak ve egemenlik gasbına karşı direneceklerini ifade etti.
Pekin yönetimi, Lai’nin bu sözlerine sert tepki gösterdi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, “Tayvan’ın egemenliğine sahip olduğu” ve “Çin ile Tayvan’ın birbirinin boyunduruğunda bulunmadığı” gibi açıklamaların, bağımsızlık yanlısı bir tutumun yansıması olduğunu belirtti. Mao, Lai’nin bu açıklamaları ile Tayvan’ın bağımsızlığı konusundaki inatçılığını ve gerilimi artırma niyetini sergilediğini iddia etti.
Tayvan’daki Siyasi Durum ve Askeri Tatbikatlar
Lai’nin yemin töreninin ardından, Çin ordusu yine benzer bir askeri tatbikat gerçekleştirmişti. 13 Ocak’ta yapılan başkanlık seçiminde zafer elde eden Lai, 20 Mayıs’ta görevine başlamış ve Tayvan Boğazı’nın iki yakasındaki statükoyu koruma sözü vermişti. Çin’e, Tayvan’a yönelik askeri tehditleri sona erdirmesi için çağrıda bulunmuştu. Lai, Tayvan hükümetinin egemenliğe ve demokrasiye bağlı kalacağını, “Anayasaya göre Çin Cumhuriyeti’nin (Tayvan) egemenliği tamamen halka aittir.” diyerek vurgulamıştı. Bu açıklamanın ardından Çin ordusu, “Müşterek Kılıç-2024A” adı verilen tatbikata başlamıştı.
Çin’in Tayvan’a Yönelik Tutumu
Lai, Çin tarafından “bağımsızlık yanlısı” ve “ayrılıkçı” olarak nitelendiriliyor. Çinli yetkililer, seçim öncesinde Lai’yi “iflah olmaz” ve “sorun çıkaran” gibi ifadelerle anmıştı. Pekin yönetimi, Lai’nin Tayvan’ı bağımsızlık doğrultusunda tehlikeli bir yola sokabileceği konusunda uyarılarda bulunmuştu. DPP’nin siyasi çizgisi, Ada’nın egemenliğinin korunmasını ve fiili bağımsızlığın savunulmasını öngörüyor.
Tayvan ve Çin Arasındaki Tarihi Anlaşmazlık
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından, Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintag) ile Mao Zıdong’un önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasında bir iç savaş yaşanmıştı. 1 Ekim 1949’da komünistler zafer kazanarak Çin Halk Cumhuriyeti’ni ilan etti. İç savaşı kaybeden Koumintag üyeleri, Tayvan’a sığınarak, burada 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” hükümetinin varlığını sürdürdüğünü iddia ettiler. Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan’ı kendi topraklarının bir parçası olarak görmekte ve Tayvan’ın yeniden birleşmesi için güç kullanma ihtimalini dışlamadığını belirtmektedir.
