Dünya Ekonomik Forumu’nun 2023 Raporu: Yapay Zeka ve Gelecek İş Gücü
Dünya Ekonomik Forumu, her iki yılda bir gerçekleştirdiği anketin en son sürümünü yayınladı. Bu anket, özellikle üretken yapay zeka teknolojilerine odaklanarak, dünya genelindeki işverenlerin gelecekte iş gücünde ne gibi değişiklikler beklediklerine dair önemli bilgiler sunuyor.
Yapılan araştırmaya göre, işverenlerin %77’si mevcut çalışanlarının yapay zeka ile daha etkin bir şekilde çalışabilmesi için eğitim almasına destek olmayı planlıyor. Ancak, %41’lik bir kesim, yapay zekanın iş süreçlerindeki otomatikleşmenin sonucunda istihdam ettikleri personel sayısını azaltmayı umduklarını ifade ediyor. Anket, 22 farklı endüstri dalında, 14 milyondan fazla çalışana sahip 1.000’den fazla işvereni kapsıyor.
Raporun ortaya koyduğu en önemli sorunlardan biri, işverenlerin teknoloji geliştikçe çalışanların gerekli becerilere sahip olmadığını düşünmeleri. Rapor, “Yapay zeka ve büyük veri, en hızlı büyüyen beceriler arasında yer alırken, bu becerilere yakın olan ağlar, siber güvenlik ve teknoloji okuryazarlığı da takip ediyor.” şeklinde belirtiliyor. “Bu teknolojiye ilişkin becerileri tamamlayan yaratıcı düşünme, dayanıklılık, esneklik, çeviklik ve yaşam boyu öğrenme, 2025-2030 döneminde önem kazanmaya devam edecek.”
Mesleklerin Dönüşümü: Grafik Tasarımcıları ve Hukuk Sekreterleri
Raporda, grafik tasarımcıları ve hukuk sekreterleri için endişe verici haberler var; bu iki meslek, yapay zekanın yükselişi nedeniyle işverenlerin gelecekte daha az ihtiyaç duyacağı alanlar arasında yer alıyor. Rapor, “Geleceğin İşlerine İlişkin Rapor’un önceki sürümlerinde görülmeyen, en hızlı düşüş gösteren iş rolleri arasında Grafik Tasarımcılar ve Hukuk Sekreterlerinin yer alması, yapay zekanın bilgi işlerini yürütme kapasitesinin arttığını gösteriyor.” ifadeleriyle dikkat çekiyor.
Artık üretken yapay zeka araçları, yalnızca metin istemlerini kullanarak karmaşık grafikler oluşturma yeteneğine sahip. Ancak bu durum, başka tartışmaları da beraberinde getiriyor çünkü bu araçlar sıkça diğer sanatçıların eserlerinden alıntılar yapıyor. Rapor, “Her iki meslek grubundaki iş düşüşü, hem yapay zeka hem de bilgi işleme teknolojilerinin etkisiyle, dijital erişimin genişlemesi tarafından yönlendiriliyor. Bu, Grafik Tasarımcıların orta düzeyde büyüyen bir iş olarak kabul edilmesini ve Hukuk Sekreterlerinin beklenen iş büyümesi/düşüşü listesinde yer almamasını gösteren önemli bir değişim.” şeklinde açıklamalarda bulunuyor.
Ayrıca, işverenler, çalışanları kendilerine çekmek için sağlık ve refah faydalarına önem vermenin kritik bir unsur olduğuna inanıyorlar. Bu faydaların içeriği net bir şekilde tanımlanmasa da, özellikle gelişmiş ülkelerde çalışanların bu tür avantajları aradığı söylenebilir.
İyi Haberler: İş Yaratımı Beklentisi
Neyse ki, bu anketin sonuçları sadece kötü haberlerle sınırlı değil. Üretken yapay zekanın yükselişi ile bazı mesleklerin azalması beklenirken, önümüzdeki beş yıl içinde yeni işlerin sayısında net bir büyüme öngörülüyor. Rapor, “Geleceğin İşleri Anketi katılımcılarının sağladığı öngörülere dayanarak, 2025-2030 döneminde yapısal işgücü piyasası dönüşümü nedeniyle iş yaratılması ve yok edilmesinin günümüzdeki toplam işlerin %22’sine ulaşacağı öngörülüyor.” diyor ve devam ediyor: “Bunun, mevcut işlerin %14’üne eşdeğer yeni işlerin yaratılmasını ve 170 milyon işe tekabül etmesini gerektirmesi bekleniyor. Ancak, bu büyümenin, mevcut işlerin %8’ine (veya 92 milyona) eşdeğer bir yer değiştirmeyle dengelenmesi ve toplam istihdamın %7’si veya 78 milyon iş net büyümesiyle sonuçlanması bekleniyor.”
Rapor, teknolojinin dünya çapında üretkenliğe katkı sağlayacağı ve bu teknolojiyi kullanan bireylerin daha verimli hale geleceği umudunu vurguluyor. Ayrıca, rapor sadece 2025 ve 2030 yılları arasındaki beklenen toplam iş oranlarına odaklanıyor ve bu süreçte gerçekleşebilecek potansiyel üretkenlik artışını göz önünde bulundurmuyor. “Başka bir deyişle, hem makineler hem de insanlar 2030 yılında önemli ölçüde daha üretken olabilir, 2025 yılında yapacaklarından daha az veya aynı sürede daha fazla veya daha yüksek değerli görevler gerçekleştirebilirler. Dolayısıyla otomasyon nedeniyle insanların ‘yapacak işlerinin kalmayacağı’ konusunda endişelenmek yersiz.”
Elbette, mevcut işlerini kaybetme riski taşıyanlar için bu durum pek tatmin edici bir teselli değil. Ancak, diğer meslekler ve yeni ortaya çıkan iş grupları, bu sorunun aşılmasında yardımcı olabilir.
