Hazar Denizi’nde Çamur Volkanlarının Sıradışı Oluşumu
2023’ün başlarında, Hazar Denizi’nde meydana gelen çamur volkanının patlaması sonucunda oluşan yeni bir ada, Azerbaycan kıyılarından yaklaşık 24 kilometre uzaklıkta belirdi. Bu kara parçasına Chigil-Deniz adı verildi; ancak NASA’nın uyduları, bu adanın kısa süre içinde yok olacağını öngörüyor. Zamanla, erozyon adayı giderek küçültmüş durumda.
NASA’nın Landsat 8 ve 9 uyduları, adanın doğuşu ve ardından geçirdiği değişimleri belgeleyerek karşılaştırmalara olanak sağladı. Hazar Denizi’nin tabanı, zengin petrol yatakları ile çamur volkanlarıyla dolup taşıyor; bu nedenle bölgede bir çamur patlamasının meydana gelmesi pek de sürpriz değil. Ancak, bir denizin ortasında çamur patlamasıyla yeni bir ada oluşumu ve sonrasında bu adanın erimesi, bilim insanlarının sıkça gözlemleyebildiği bir olay değil.
Adelaide Üniversitesi’ne göre, ada ilk oluştuğunda yaklaşık 400 metre çapındaydı. Ancak, geçtiğimiz ay itibarıyla bu boyut neredeyse yok olma eşiğine geldi. Azerbaycan ve Hazar Denizi, bu etkileyici doğal oluşumlardan 300’den fazlasına ev sahipliği yapmaktadır. Bölgedeki volkanik patlamalar, 150 yıldan uzun bir süredir sistematik olarak kaydedilmektedir.
- Örneğin, 1861 yılında meydana gelen bir patlama, yalnızca 87 metre çapında bir ada oluşturmuş ancak bir yıl içinde erozyona uğrayarak kaybolmuştur.
- Nasa Earth Observatory’ye göre, bilinen en güçlü çamur volkanı patlaması ise 1950 yılında gerçekleşmiş ve bu patlama sonucunda 700 metre çapında devasa bir ada ortaya çıkmıştır.
Hazar Denizi’nin derinliklerinde yaşanan bu olağanüstü olaylar, hem doğanın gücünü hem de bilim insanlarının keşiflerine duydukları ilgiyi artırmaktadır. Çamur volkanları, ekosistemler üzerinde önemli etkiler yaratırken, aynı zamanda bölgedeki jeolojik süreçlerin anlaşılması açısından da büyük bir öneme sahiptir.
