55 yıl önce fırlatılan bir askeri uzay aracı, görünüşe göre zaman içerisinde yörüngesinden çıkarıldı. Ancak bu hareketin arkasında kimin ya da neden olduğunu bulmak henüz mümkün olmadı.
Afrika’nın doğu kıyısının üzerinde yörüngeye yerleştirilen Skynet-1A, 1969 yılında İngiltere tarafından, İngiliz silahlı kuvvetlerine iletişim sağlamak amacıyla fırlatılmıştı. Uydu, yaklaşık 18 ay sonra donanım arızaları nedeniyle faaliyetine son vermişti. Bugün ise, uzaydaki en eski İngiliz uzay aracı olarak Dünya yörüngesinde serbestçe döngüsünü sürdürüyor.
Dünya’nın yörüngesinde uzay çöpü olarak adlandırılan birçok uydu bulunmaktadır. Bu tür uyduların geri kalanlarının işlevlerini ve yeryüzündeki yerleşim alanlarını etkilemediğinden emin olmak için düzenli olarak kontrol edilmeleri gerekmektedir. 1970’lerde bu uydu yakından takip edilirken, sabit bir yörüngede, yaklaşık 40 Doğu boylamında bulunmaktaydı. Hizmet dışı bırakıldığında da bu konumda kalmaya devam etti. Ancak, Güneş, Dünya ve Ay’ın kütle çekimi etkilerindeki farklılıklar nedeniyle bu tür yörüngeler zamanla değişiklikler gösterebilir.
Skynet-1A’yı yörüngesinden kim çıkarttı?
Uzay sistemi mühendisi Dr. Stuart Eves, Uzayda Sürdürülebilirlik Küresel Ağı için yazdığı blog yazısında, “Skynet-1A, 40 Doğu civarındaki operasyonel konumunda arızalansaydı, şimdi 75 Doğu’nun her iki tarafında +/- 35 derece aralığında salınımda olmasını beklerdik” şeklinde belirtti. Ardından, “Ancak orada değil. İngiltere Siciline göre, Skynet-1A şu anda 105 Batı’daki diğer kuyunun dibine çok yakın bir yerde duruyor ve sadece birkaç derece salınıyor.” diye ekledi.
Bu uydu, yörüngeler hakkında bildiklerimize göre olması gereken yerde değil ve şu anda Amerika’nın yaklaşık 36.000 kilometre üzerinde konumlanmış durumda. Yani, yıllar içerisinde bir noktada uydu muhtemelen hareket ettirildi; ancak bu hareketin ne zaman, neden veya kim tarafından yapıldığı konusunda net bir bilgi yok. Özellikle, bu manevranın gerçekleştiği 1970’lerin ortalarında uydunun takibi düzensizdi ve ne olduğuna dair herhangi bir kayıt yapılmışsa da o bilgiler artık kaybolmuş durumda.
Skynet-1A, İngiltere’nin ilk uydusu olmasına rağmen, ABD tarafından inşa edilmiş ve kısmen ortak olarak işletilmiştir. Her iki ülke de uyduya komutlar gönderme yetkisine sahipti ve bu komutları başarıyla iletebiliyordu. Uydu konum değişikliğine kimin ve neden sebep olduğu, günümüzde ilginç bir gizem olsa da, gelecekte daha önemli bir mesele haline gelebilir. Mevcut yörüngesinde, uydu, yer sabit yörüngesindeki diğer yakın uydular için potansiyel sorunlar yaratabilir. Eğer başka bir uyduyla çarpışırsa, o zaman uydunun iticilerini ateşleme emrini kimin verdiği sorusu, hasardan hangi ülkenin sorumlu tutulacağına dair kritik bir belirleyici olabilir.
