Güney Avustralya’daki Gizemli Yara İzi: Google Haritalar’da Bulunan Hortum Oluşumu
Güney Avustralya’nın Nullarbor Ovası’nda meydana gelen ilginç bir olay, bir adamın Google Haritalar’da gezinirken rastladığı garip bir “yara izi” ile gündeme geldi. Bu keşif, bilim insanlarının dikkatini çekerek daha derinlemesine araştırmalara yol açtı.
Mağaralar ve karstlar arayan bir mağaracı, Trans-Avustralya Demiryolu’nun yaklaşık 20 kilometre kuzeyinde ve Forrest adındaki eski bir demiryolu yerleşiminin 90 kilometre doğu-kuzeydoğusunda alışılmadık bir oluşum keşfetti. Yaklaşık 11 kilometre uzunluğunda ve 160 ile 250 metre genişliğinde olduğu tespit edilen bu alan, oldukça dikkat çekici bir büyüklüğe sahipti.
Curtin Üniversitesi Dünya ve Gezegen Bilimleri Okulu’nda Yardımcı Araştırma Görevlisi olan Matej Lipar, eski Google uydu görüntülerini incelediğinde, bu yaranın ilk olarak 16 – 18 Kasım 2022 tarihleri arasında ortaya çıktığını belirtti. Lipar, The Conversation için kaleme aldığı yazıda, “Yaranın etrafında mavi dairesel desenler belirdi ve bu, şiddetli yağmurla ilişkili su birikintilerini gösteriyordu” diyerek ekledi: “Daha yakından incelediğimizde, yaranın, kimsenin varlığından haberdar olmadığı bir vahşi hortum tarafından oluşturulduğunu fark ettik.”
Ekip, bu olayı daha detaylı incelemek amacıyla bölgeyi ziyaret etti ve o döneme ait diğer hava durumu verilerini de inceledi. Yapılan yeni bir çalışmada Lipar, “O dönemdeki hava desenleri, batıdan doğuya doğru güçlü bir soğuk cephenin geçişiyle ve tropikal nemle birleşerek şiddetli hava koşullarına elverişli bir ortam yaratmasıyla belirlendi” diye yazdı. Ayrıca, “Bulut görüntüleri, 17 Kasım 2022’de bölge üzerinde yoğun bulut örtüsü olduğunu gösterdi ve yakındaki hava istasyonları, gözlemlenen yaranın oluşumuyla ilişkili olarak önemli miktarda yağış kaydetti.”
Antarktika hariç her kıtada görülen hortumlar, Avustralya’da daha önce birçok kez rapor edilmiştir. Özellikle yıkıcı etkileri düşünüldüğünde, hortumları takip etmenin son derece önemli olduğu aşikardır. Görülen o ki, bu hortum herhangi bir yerleşim yerini tehdit etmemiş olsa da, Kasım 2022’de kayda değer büyüklükteki bir hortum gözlerden gizlenmeyi başarmıştır. Ekip, hava desenlerine ve işaretlere bakarak hortumun şiddetini tahmin edebildi.
Lipar, “Yaranın özellikleri, emme girdaplarının aktivitesini gösteren sikloidal izler ve ilişkili hava modellerinin analizi dahil, doğu yönünde hareket eden ve saat yönünde dönen, Fujita ölçeğine göre tahmini gücü F2 veya hatta F3 kategorisinde olan, rüzgar hızının muhtemelen saatte 200 kilometreyi aştığı bir hortumu göstermektedir” diyerek, hortumun 7 ile 13 dakika arasında sürdüğünü tahmin etti.
Nullarbor Ovası’nda şimdiye kadar yalnızca üç hortum belgelenmiş olsa da, bölgenin uzak konumu nedeniyle daha fazlasının fark edilmemiş olabileceği düşünülmektedir. Ekip, uydu görüntülemenin, benzer şekilde uzak bölgelerdeki kasırgaları incelemeye yardımcı olabileceğini ve hatta makine öğrenimi sayesinde gözden kaçmış olabilecek diğer hortumların tespitinin mümkün olabileceğini vurguladı.
Lipar, bu tür uzak bölgelerdeki hortumların daha iyi anlaşılmasının, genel olarak hortumlara karşı uyarılara ve hazırlıklara yardımcı olacağını belirtti. Çalışma, Southern Hemisphere Earth Systems Science Dergisi’nde yayımlandı.
