Ziya İPEK: Çukurova Silo’nun Büyüme Hikayesi
Dünya genelinde 100’e yakın ülkede anahtar teslimi tahıl depolama tesislerini hayata geçiren Türkiye’nin öncü çelik silo üreticisi Çukurova Silo (ÇSİ), Libya’nın Bingazi kentinde 300 bin ton kapasiteli yeni bir depolama tesisi kurma hazırlıklarını sürdürüyor. Türkmenistan’daki 1 milyon tonluk dünyanın en büyük hububat depolama tesisi ile de dikkat çeken ÇSİ, ayrıca Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi’ndeki tesislerinde kapasite artırımı amacıyla 250 milyon lira değerinde önemli bir yatırım gerçekleştirecek.
ÇSİ Yönetim Kurulu Başkanı Umman Deniz, köy değirmenleri ustası olan babası Hacı Necmettin Deniz ve kardeşleri ile birlikte 1982 yılında Karşıyaka Sanayi Sitesi’nde torna, freze ve kaynakçılıkla başladığı çalışma hayatında çelik silo üretimi ile büyüme hikayesinin detaylarını paylaştı. Umman Deniz, “Silo işine ilk başladığımızda Türkiye’de bu işi yapan yoktu, dolayısıyla rekabet de yoktu. Kendimizi hızlı geliştirdik; bu süreçte çalışkanlık, kalite, zamanında teslimat ve uygun fiyat faktörleri etkili oldu” şeklinde konuştu.
“Amerikalı süpervizörün şaşırması bana cesaret verdi”
Karşıyaka Sanayi Sitesi’ndeki ilk işyerlerini sattıklarında, küçük bir kamyonete sığan makineleriyle Mersin yolu üzerindeki 100-150 metrekarelik yeni bir atölyeye taşındıklarını hatırlatan Umman Deniz, bu zorunlu taşınmanın kendisi ve kardeşlerine yeni bir bakış açısı kazandırdığını belirtti. Deniz, bu süreçle ilgili şunları anlattı: “Atölyede tornacı ben olduğum için ne getirilirse yapardım; icatçılığım çocukluktan kalma. Bir gün, bir firmanın distribütörü olan kişi Amerika’dan sipariş verdikleri siloların bazı parçalarının eksik geldiğini, bunları yapıp yapamayacağımızı sordu. Malzemelere bakarak, ‘Tamam, pazartesi gününe hazır ederim’ dedim ancak bu işleri yapacak makineler bende yoktu. Bu nedenle dışarıdaki arkadaşlarımdan üretim desteği alarak malzemeleri hazırladım. İşime çok titizim; yaptığım her şeyin paketlemesine kadar özen gösteririm. Her şeyi düzenledim, pazartesi günü geldiler. Malzemelere bakarken Amerikalı bir süpervizör de yanlarındaydı. Malzemeleri gördü ve şaşırdı. Onun şaşırması bana cesaret verdi. Bu kadar şaşırılıyorsa biz de bu işi büyütebiliriz diye düşündüm.”
“Önce silo gövdesini büken 2 milyon euroluk makineyi yaptım”
Çelik silo ekipmanlarını tamamlayıp teslim etmesinin ardından Antalya’daki yabancıların yaptığı bir çelik siloyu izin alarak incelediğini dile getiren Umman Deniz, bu sayede silo yapımı ile bilgilerini pekiştirdiğini aktardı. Deniz, “Çelik silo yapabilecek kabiliyetteydik ancak elimizde silonun gövdesini büken makine yoktu. Çelik silo yapmadan önce kendi imkanlarımızı kullanarak, piyasa değeri 2 milyon euroyu bulan bu makineyi imal ettim” dedi. Ayrıca, çelik silo gövdesini bükmede kullanılan makineden 3 adet daha yaptığını, son üretimini gerçekleştirdiği makinenin çeşitli parametreler belirlendikten sonra tam otomatik olarak bükme işlemini yaptığını da ekledi. Bu makinenin bir üniversitede makale konusu olduğunu da sözlerine ekledi.
İşletmeyi Adana Hipodromu yakınlarına taşıyıp yıllar içinde 8 bin 500 metrekaresi kapalı 12 bin metrekarelik alanda üretim yapmaya devam ettiklerini belirten Deniz, burada kadrolarını ve mühendis sayılarını artırdıklarını, yaklaşık 40 ülkeye ihracat gerçekleştirerek dünya çapında bir firma haline geldiklerini vurguladı.
“Üretime ara vermeden fabrikayı taşıdık”
Büyümelerini sürdürülebilir kılmak için Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi’ne (AOSB) yöneldiklerini ve burada 60 dönümlük bir arazi aldıklarını kaydeden Umman Deniz, 2014 yılında fabrikayı üretime ara vermeden iyi bir planlama ve organizasyon ile AOSB’ye taşıdıklarını ifade etti. Her yıl yatırım yaparak büyümeye devam ettiklerini dile getiren Umman Deniz, bugün fabrikada 3 kaynak robotu kullandıklarını, robotların sürekli aynı kalitede kaynak işlemi gerçekleştirmesi ve işlerin sürekliliğini sağlamasının büyük avantaj sağladığını belirtti.
“Bu sektörde kalmaya devam edeceğim”
Dünya ölçeğinde çelik silo sektöründe potansiyel olduğunu, bunu anlamak için bazı ülkelerin depolama kapasitelerine bakmak gerektiğini vurgulayan Umman Deniz, sektörde büyümeye devam edeceklerini söyledi. Fabrikaya iki katlı bir bina ile 14 bin metrekarelik yeni kapalı alan kazandıracaklarını, ayrıca makine parkurunu genişleteceklerini bildiren Umman Deniz, yatırımların toplam maliyetinin 250 milyon TL’yi bulacağını, tesislerin toplam kapalı alanının da 40 bin metrekareye ulaşacağını aktardı. Deniz, “Doğru yatırımlar ve hamlelerle bu sektörde kalmaya devam edeceğiz. Dinamik olmak ve geleceği inşa etmek zorundayız. Türkiye’de yerli üretim oranı yüksek bir elin parmakları kadar silo üreticisi var ve ithal silo oranı yüzde 2 dolaylarında. Şu anda 5 büyük yerli firma gerçekten çok kaliteli ürünler sunuyor. Depremde bile zarar görmeyen silolar üretiyoruz. Günümüzde yapay zeka, üniversitelerle iş birliği, Ar-Ge bölümü ve tasarım merkezi gibi unsurlar devreye girdi. Bunlar firmayı daha da yukarıya taşıdı” diye konuştu.
Libya’daki depolama tesisi için 50 yıl ömürlü çelik kullanılacak
Libya Bingazi’deki liman projesi için 300 bin ton kapasiteli komplike bir depolama tesisini hayata geçireceklerini kaydeden Umman Deniz, bu proje için zamanla yarıştıklarını, siloların deniz suyundan etkilenmemesi açısından korozyondan etkilenmeyen ve dayanıklılık ömrü 50 yıl olan çok özel sac ve cıvata kullanacaklarını bildirdi. Limanda inşa edilecek ve çelik silo yapımı 25 milyon doları bulacak depolama tesislerine; bir gemiden 2 ana koldan bir saatte 1.200 ton ürün dolumu yapabileceğini anımsatan Umman Deniz, çelik siloları 2025 ortalarına kadar teslim etmeyi taahhüt ettiklerini, projenin betonarme işleri için de Gazi Üniversitesi’nden onaylı bir proje yaptırdıklarını ifade etti. Çelik silo üretimi ve ekipmanları için yıl sonuna kadar tam kapasite çalışacaklarını, taahhütlü işleri yetiştirebilmek için de altyapı sağlayıcılar teşkil ettiklerini belirten Umman Deniz, işçi çalıştırma imkanlarının olmasına rağmen, bu sektörde çalışacak nitelikli iş gücü bulamadıklarını, en büyük sorunlarının bu konu olduğunu sözlerine ekledi.
“Sanayide çalışan kadın işçi işletmeye düzen getiriyor”
ÇSİ Yönetim Kurulu Başkanı Umman Deniz, yılda 20 bin ton çelik işleyerek 1,5 milyon ton hububat depolama kapasitesine sahip çelik silo üretimi gerçekleştirdiklerini, yeni yatırımla kapasitelerini yüzde 30 artırmanın yanında, 160 kişilik istihdamlarına yenilerini ekleyeceklerini kaydetti. Sanayide kadın işçi çalıştırılmasını teşvik ettiklerini belirten Umman Deniz, sektörde işlerinin yüzde 75’ini yapabilecek kabiliyete sahip kadınların istihdam oranının işletmelerinde yüzde 25’e ulaştığına dikkat çekti. Umman Deniz, “Kadınlar, paketleme, sevkiyat ve hafif sanayi tipi preslerde oldukça verimli çalışıyor. Kadın istihdamını artırmaya yönelik çalışmalarımız devam ediyor. Kadınlarımız her işi kolaylıkla yapabiliyor. Kadınlarla birlikte işletmeye çeki düzen geliyor, daha tertipli oluyorlar. Sanayi sektöründe kadınların daha çok var olmaları gerekir” dedi.
“Lisanslı depolarda kapasite her yıl artacak”
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) himayesinde kurulan lisanslı depoculuk sistemine yönelik çelik silo üretimleri de gerçekleştirdiklerini kaydeden Umman Deniz, 2005 yılında yürürlüğe giren lisanslı depoculukla bugüne kadar yaklaşık 10,5 milyon ton kapasiteye ulaşıldığını, TMO’nun hedefinin bu kapasiteyi en az 12 milyon ton daha artırmak olduğunu ve sisteme öncülük ederek çelik silo yapımını teşvik ettiğini bildirdi. Geçen yıl yurt dışından yurt içine de odaklanma kararı aldıklarını belirten Umman Deniz, bu yıl içinde Yozgat’ta bir özel müteşebbise 40 bin tonluk, Afyon Ticaret Borsası’nın Dinar tesisleri için ise 33 bin tonluk ilave silo yapımı gerçekleştirdiklerini kaydetti. Deniz, “Türkiye’de şu anda 2024 yılında yaklaşık 70 bin ton seviyesinde bir depo yapım işini 5 ay gibi kısa bir sürede teslim ettik. Afyon Emirdağ’da da 50 bin tonluk projeyi yıl sonuna kadar teslim edeceğiz” dedi.